Tổng quan về nguyên tắc thận trọng trong kế toán

Khái niệm

Bạn đang xem:

Nguyên tắc thận trọng (Conservatism principle) là một trong những nguyên tắc cơ bản và lâu đời nhất trong hoạt động kế toán tài chính với nội dung: “Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn”.

Khái niệm về thận trọng kế toán đầu tiên thể hiện qua lời cảnh báo được đưa ra trong nghiên cứu của Bliss (1924) khi cho rằng, có thể không cần phải dự báo lợi ích (lợi nhuận) nhưng phải dự đoán tất cả các tổn thất có thể có. Điều này ngụ ý rằng, tổn thất sẽ được xác định sớm hơn nhiều, trong khi việc ghi nhận lợi nhuận trong sổ sách được hoãn lại cho đến khi doanh nghiệp đạt được lợi nhuận thực sự. Sterling (1967) mô tả thận trọng là “nguyên tắc cổ xưa nhất và có lẽ là phổ biến nhất trong định giá kế toán”.

Theo Bản Tuyên bố về các khái niệm Kế toán tài chính (SFAC, 1980), nguyên tắc thận trọng trong kế toán là một phản ứng cẩn thận (thận trọng) đối với những điều không chắc chắn để cố gắng đảm bảo rằng những bất ổn và rủi ro tiềm tàng trong các tình huống kinh doanh được xem xét một cách đầy đủ. Vì vậy, nếu có hai ước tính về số tiền được nhận hoặc phải trả trong tương lai có giá trị tương đương nhau thì nguyên tắc “thận trọng kế toán” cần đề xuất sử dụng ước tính ít khả quan hơn. Tuy nhiên, nếu hai giá trị này không ngang bằng nhau, thận trọng kế toán không bắt buộc nhất thiết phải sử dụng giá trị ít khả quan hơn.

Xem thêm : Học toán ở Mỹ dễ như… ăn kẹo

Tại Việt Nam, theo Chuẩn mực số 01 – Chuẩn mực chung được ban hành tại Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31/12/2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc ban hành và công bố sáu chuẩn mực kế toán Việt Nam (đợt 2) khẳng định, thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn.

Vai trò của nguyên tắc thận trọng trong kế toán

Vai trò chính của nguyên tắc thận trọng kế toán là đảm bảo rằng các sự kiện và giao dịch được ghi nhận và báo cáo một cách cẩn thận và khách quan. Nguyên tắc này đặt nền tảng cho việc đánh giá và xác định giá trị của tài sản và nợ, đồng thời đưa ra quyết định về việc phân bổ lợi nhuận và xác định các khoản lỗ.

Ngoài ra, nguyên tắc thận trọng đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin tài chính. Nói cách khác, nguyên tắc thận trọng kế toán giúp đảm bảo rằng, thông tin tài chính được báo cáo mang tính khách quan và trung thực, không quá “khuyếch trương” lợi nhuận và che giấu những rủi ro tiềm tàng. Nó tạo ra sự minh bạch và đáng tin cậy trong quá trình báo cáo tài chính và hỗ trợ người sử dụng thông tin tài chính trong việc ra quyết định.

Phân loại nguyên tắc thận trọng

Xem thêm : Thứ tự kim loại dẫn điện tốt nhất (giải thích chi tiết)

Theo Beaver và Ryan (2005), thực hiện nguyên tắc thận trọng kế toán có thể được phân loại theo hai trường hợp:

– Nguyên tắc thận trọng có điều kiện: Xảy ra khi các thông tin kinh tế tiêu cực có ảnh hưởng tới lợi nhuận được ghi nhận nhanh hơn các thông tin kinh tế tích cực. Nói cách khác, nguyên tắc thận trọng có điều kiện và có đặc điểm là thời điểm và điều kiện không giống nhau khi ghi nhận các thông tin kinh tế tiêu cực và tích cực vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Theo đó, các quy định về kế toán (do các cơ quan có thẩm quyền ban hành) cho phép doanh nghiệp ghi nhận giảm giá trị tài sản hoặc ghi nhận chi phí khi có bằng chứng cho thấy có khả năng xảy ra, trong khi chỉ được phép ghi nhận doanh thu hay tăng tài sản ghi có bằng chứng chắc chắn.

– Nguyên tắc thận trọng vô điều kiện: Xảy ra khi doanh nghiệp thực hiện việc ghi nhận một cách nhất quán giá trị tài sản thấp hơn giá trị kế toán ròng. Khác với nguyên tắc thận trọng có điều kiện, nguyên tắc thận trọng vô điều kiện không phụ thuộc vào các thông tin sự kiện. Khi đó, doanh nghiệp căn cứ vào tình hình thực tế để ghi nhận vào chi phí các trường hợp cụ thể.

Như vậy, sự khác biệt chính giữa hai dạng nguyên tắc thận trọng là việc thực hiện nguyên tắc thận trọng có điều kiện phụ thuộc vào các sự kiện tin tức kinh tế trong khi đó nguyên tắc thận trọng vô điều kiện không phụ thuộc vào yếu tố này.

Cách áp dụng nguyên tắc thận trọng vào trong hạch toán

Nguồn: https://vnedulink.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục