Bài viết Cảm nhận về bài thơ Sang thu được chọn lọc kỹ càng, đi kèm với cấu trúc rõ ràng, sơ đồ tư duy và các bài văn mẫu xuất sắc từ những bài văn hay và đạt điểm cao của học sinh lớp 9. Hy vọng rằng với cảm nhận về bài thơ Sang thu này, các bạn sẽ cảm thấy hứng thú và có thêm động lực để viết văn tốt hơn.
Top 40 Cảm nhận về bài thơ Sang thu
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - Mẫu 1
Dù biết rằng bốn mùa thay phiên: từ xuân đến hạ, từ thu sang đông, ta vẫn cảm thấy ngạc nhiên khi quên mất nhịp sống ồn ào hàng ngày để lắng nghe tiếng thu về, nhận biết những khoảnh khắc đặc biệt. Đọc bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh, chúng ta được sống lại những khoảnh khắc chuyển mùa tinh tế, đầy ý nghĩa mà từ lâu ta đã bỏ qua. Đó là thời điểm tâm hồn ta reo lên những cảm xúc phong phú:
Bỗng nhận ra mùi hương của cây ổi
...
Mùa thu đã trở lại với vẻ đẹp dịu dàng
Chỉ cần bốn câu thơ ngắn, Hữu Thỉnh đã khắc họa sắc đẹp của thiên nhiên mùa thu
Cảm giác bất ngờ khi phát hiện ra hương ổi vẫn tồn tại xung quanh chúng ta
Những hình ảnh mùa thu trong lành và yên bình hiện lên rõ trong tâm trí
Sự thanh thản và nhớ nhung trôi dạt trong từng câu thơ của Hữu Thỉnh
Dàn ý đầy sáng tạo cho việc cảm nhận bài thơ Sang thu
Mở đầu bài thơ một cách hấp dẫn và cuốn hút
- Giới thiệu về bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh và phản ánh nhận thức tổng quan về nó.
2. Phần thân bài:
- Học sinh có thể diễn đạt sự hiểu biết về nghệ thuật và nội dung của bài thơ thông qua ngôn từ và hình ảnh cụ thể:
a. Khổ 1:
- Sự bất ngờ với những cảm xúc tinh tế: Không có bức tranh lá rụng như thơ xưa, không có sắc vàng như trong 'Thơ mới', tác giả cảm nhận mùa thu độc đáo, mới mẻ bằng sự rung động tinh tế.
- Khứu giác (hương ổi) > cảm giác (gió se) > cảm nhận thị giác (sương chùng chình qua ngõ) > nhận thức từ lý trí (hình như thu đã về).
- Tâm trạng bất ngờ, cảm xúc từ cảm nhận thị giác (sương chùng chình qua ngõ) > nhận thức từ lý trí mơ hồ qua từ ngữ “bỗng”, “hình như'.
b. Khổ 2:
- Từ những trải nghiệm của các giác quan, tác giả cảm nhận mùa thu ngập tràn trong cảnh vật xung quanh. Sự biến đổi của thiên nhiên từ mùa hạ sang thu bắt đầu xuất hiện: sông 'dềnh dàng' - chim 'bắt đầu vội vã', đám mây mùa hạ 'vắt nửa mình sang thu'. Các từ ngữ như 'chùng chình', 'dềnh dàng', 'vội vã', 'vắt nửa mình' không chỉ miêu tả trạng thái của người mà còn là cách tác giả mô tả sự sống động của thiên nhiên.
c. Khổ 3:
- Sự nhận thức về sự chuyển đổi của mùa dần hiện hữu trong tâm trí. Hai dòng thơ cuối cùng mang hai ý nghĩa sâu sắc. Mặc dù miêu tả về 'mưa, nắng, sấm', nhưng cũng kích thích trí tưởng tượng về một khía cạnh khác - về con người và cuộc sống.
- Tóm lại:
+ Về mặt nghệ thuật: bài thơ hấp dẫn với từ ngữ sinh động, kích thích sự hiểu biết về cảnh vật và cảm xúc. Tác giả biến cảnh vật thành những hiện thân gần gũi với cuộc sống.
+ Về nội dung: một sự tôn vinh cho tình yêu thiên nhiên, quê hương và đất nước.
3. Kết thúc:
- Xác nhận giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ.
- Phản ánh cảm xúc tổng quát.
Sơ đồ Cảm nhận bài thơ Sang thu
Cảm nhận bài thơ Sang thu - mẫu 2
Nếu mùa xuân được coi là thời điểm của sự tài năng sáng tạo của các nghệ sĩ, thì mùa thu lại mang đến sự tự nhiên và gần gũi trong thơ ca. Trong quá khứ, Nguyễn Khuyến nổi tiếng với ba bài thơ về mùa thu, và sau đó Xuân Diệu viết về “Đây mùa thu tới”. Với sự khiêm tốn và tinh tế, Hữu Thỉnh đã đóng góp vào việc tạo ra một góc nhìn quê hương về mùa thu trong bài thơ “Sang thu”.
Trong “Sang thu”, Hữu Thỉnh mô tả cảnh thu qua sự chuyển động tinh tế của các hiện vật trước thời điểm giao mùa. Thời gian luôn tuân theo quy luật và tất cả mọi thứ đều phải tuân theo điều đó. Có vẻ như các hiện vật trong bài thơ cũng chuyển động vào mùa thu một cách tự nhiên và tích cực.
Bài thơ bắt đầu bằng một phát hiện bất ngờ:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
“Bỗng nhận ra hương ổi” - một trạng thái đầy bất ngờ, như là sự xuất hiện không lường trước, như là sự ngạc nhiên, như là một cơ duyên để nhà thơ có thể quan sát mùa thu hiện hữu trong mọi vật dụng qua tất cả giác quan. Từ góc độ này, nhà thơ đã đưa hình ảnh của mùa thu vào tròng kính.
Bắt đầu bằng một mùi thơm đặc biệt của mùa thu Việt Nam, mùi hương của ổi - truyền qua gió sớm. “Phả” - một động từ biểu hiện sự chủ động, một cách xác nhận mạnh mẽ về sự hiện diện của mùa thu trong không gian. Sự hiện diện của màn sương vào buổi sáng sớm cùng với hương ổi khiến con người giật mình thốt lên: Hình như thu đã đến. Hai điểm nhấn để nhận biết mùa thu là mùi hương của ổi và màn sương không còn là những hình ảnh quen thuộc nữa mà là những chi tiết mới lạ, bất ngờ. Có lẽ, chỉ với Hữu Thỉnh, mùi hương của ổi, một hình ảnh quen thuộc với Việt Nam, lại trở thành điều mới lạ trong thơ. Từ đó, một loạt hình ảnh quen thuộc nhưng mới mẻ sẽ được tạo ra để tạo nên một bức tranh mùa thu rạng rỡ và tươi mới:
“Sóng dịu dàng dập dềnh
Chim bắt đầu vội vã bay
Đám mây của mùa hạ
Vượt qua một nửa mình sang thu”
Toàn bộ là những sự vật được chọn lựa để mô tả cảnh vật trong mùa thu đang trong trạng thái “ngập ngừng” nhưng vẫn rất chủ động. “Sóng dập dềnh, chim vội vã, đám mây, vượt qua nửa mình” với cách diễn đạt này không chỉ tạo ra hình ảnh của các sự vật ở thời điểm hiện tại mà còn kích thích sự liên tưởng về quá khứ của chúng, một quá khứ không xa “quá khứ mùa hạ” và có lẽ, đó là một quá khứ đầy náo nhiệt. Tạo ra một cảm giác tiếc nuối nơi không gian:
“Vẫn còn nắng chiếu rọi
Trời dần giảm dần mưa phùn
Cơn gió nhẹ nhàng hơn
Dưới hàng cây già lắm
Ánh nắng, biểu tượng của mùa hạ, hiện đang rạng rỡ nhưng mưa mùa hạ đã trở thành quá khứ. Trạng thái này của thời tiết một lần nữa khẳng định sự tiếp tục của thời gian mà không thèm quan tâm, và hàng cây sẽ ít bất ngờ hơn nếu mỗi ngày vẫn xanh mượt như trước đây nhưng bây giờ đã trở thành “hàng cây già lắm”. Hình ảnh hàng cây già lắm gợi lên nhiều suy tư về tuổi già của con người. Thời gian trôi nhanh chóng, cuộc sống của mỗi người là một bức tranh mà mùa thu đã vẽ qua. Do đó, nuối tiếc vẫn là cảm xúc chung của con người trước thời gian. Tâm trạng ấy đã được nhà thơ đặt vào cảnh vật, đặt vào trạng thái của thiên nhiên để mô tả thời khắc mà mọi vật đều chuyển sang mùa thu. Điều này giải thích tại sao tất cả các vật thể được mô tả thông qua hành động từ trạng thái với sắc thái nghiêng chủ động. Có lẽ các vật thể đều đang “sang thu” chứ không phải “mùa thu đang đến” hay “mùa thu đã tới”. Cho đến nay, mùa thu thường liên kết với hình ảnh của chiếc lá vàng, con đường đầy lá rụng, lá khô rơi và chúng ta thường nghĩ như là chỉ có những sự vật đó mới là đặc trưng của mùa thu. Nhưng khi đến “sang thu” của Hữu Thỉnh, người đọc bỗng nhận ra: Một hương thơm của ổi, một tấm sương mờ, một dòng sông, một đám mây, một tia nắng, những sự vật gần gũi như thế cũng tạo nên những đường nét rất riêng của mùa thu Việt Nam và điều này tạo nên sức hấp dẫn cho bài thơ “Sang thu”
“Sang thu” của Hữu Thỉnh không chỉ mang đến cho người đọc những trải nghiệm mới về màu thu quê hương mà còn làm sâu sắc hơn tình yêu quê hương trong lòng mọi người. “Sang thu” chính là một gương mẫu để người đọc có thể nhìn thấy ở đó hình ảnh quê hương của họ, hình ảnh của tâm hồn họ. Miêu tả mùa thu qua những biến đổi của vạn vật, Hữu Thỉnh đã tạo ra một cách nhìn độc đáo, một phong cách mô tả riêng, thoát khỏi những điều ước lệ để khẳng định vị trí của mình trên con đường sáng tạo nghệ thuật
Cảm nhận về bài thơ “Sang thu” - mẫu 3
'Sang thu' là một bài thơ ngũ ngôn của Hữu Thỉnh, được nhiều người yêu thích. Bài thơ bao gồm ba khổ thơ; mỗi khổ thơ bốn câu là một nét đẹp êm đềm của mùa thu, tạo ra hình ảnh trong buổi đầu thu - mùa thu mới đến, mùa thu chợt ghé thăm.
'Sang thu' thể hiện một bút pháp nghệ thuật thanh thoát, nhẹ nhàng, tài hoa, diễn tả những trải nghiệm, những xúc cảm tinh tế, bâng khuâng của tác giả trước vẻ đẹp và sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong buổi chớm thu. Đối tượng được cảm nhận là cảnh sắc mùa thu ở vùng quê trên miền Bắc của đất nước ta. Với thi sĩ Xuân Diệu, dấu hiệu của mùa thu là sắc màu 'mơ phai' của lá được tạo ra bởi bàn tay tạo hóa giữa muôn ngàn cây:
'Đây mùa thu ắt tới, mùa thu ắt tới
Với áo mơ phai dệt từ lá vàng.'
(Đây mùa thu ắt tới)
Tuy nhiên, với Hữu Thỉnh, “hương ổi” của vườn quê được “'phả vào” trong làn gió thu se lạnh. Cái hương vị thơm ngát đó từ vườn nhà mà mỗi chúng ta sẽ mang theo suốt cuộc đời, là một kí ức không thể phai nhạt trong tâm hồn:
'Bỗng nhận ra mùi hương của ổi
Phả vào trong gió êm đềm.'
Từ “phả” có nghĩa là tỏa ra mạnh mẽ và lan tỏa thành một dòng chảy (Từ điển Tiếng Việt - Hoàng Phê). Hữu Thỉnh không phải mô tả mà chỉ gợi mở, mang lại cho người đọc những hình ảnh về màu vàng rực rỡ, về hương thơm ngát lừng, lan tỏa ra từ những trái ổi chín trong vườn quê vào những ngày cuối hạ, đầu thu. Vì gió thu mát mẻ, nên hương ổi mới thêm phần đậm đà khi lan tỏa vào không khí và trong tâm trí của con người. Nhiều tác giả như Thạch Lam, Vũ Bằng, Nguyễn Tuân, Bằng Sơn, Nguyễn Đình Thi,... đã viết rất hay về hương cốm Vòng (Hà Nội), một đặc trưng yêu thích về hương vị mùa thu của quê hương đất nước:
'Sáng trong như ngày xưa
Gió thu mang hương cốm mới...'
(Từ bài thơ 'Đất nước' của Nguyễn Đình Thi)
Trong bài thơ 'Sang thu', 'hương ổi' là một điều mới, mang đậm hương vị dân dã của Hữu Thỉnh. Sau khi nhắc đến 'hương ổi' và 'gió se', nhà thơ nói về sương thu. Không phải là 'Sương thu lạnh... Khói thu xây thành' như trong bài thơ 'Cảm thu tiễn thu' của Tản Đà. Cũng không phải là giọt sương lạnh và tiếng thu buồn như trong 'Cành cây sương đượm, tiếng trùng mưa phun' (Chinh phụ ngâm). Mà là sương thu đầy tâm trạng 'chùng chình' được cố ý để kéo dài thời gian:
'Sương bay qua ngõ
Có lẽ đã đến mùa thu.'
Sương thu được nhân hóa; hai từ 'chùng chình' diễn tả thơ trầm bước của mùa thu. Nếu 'bỗng nhận ra' biểu lộ sự ngạc nhiên thì 'hình như' thể hiện sự phỏng đoán về nét thu mơ hồ vừa phát hiện và cảm nhận. Từ 'se' vần với 'về' (vần chân, vần bằng, vần cách) tạo ra sự phong phú về vần điệu và nhạc điệu, làm cho giọng thơ nhẹ nhàng, mênh mông gợi cảm. Không gian nghệ thuật của bức tranh 'Sang thu' được mở rộng, ở chiều cao, độ rộng của bầu trời với cánh chim bay và đám mây trôi, ở chiều dài của dòng sông qua khổ thơ thứ hai tiếp theo:
'Sông trôi dịu dàng
Chim bắt đầu hối hả
Đám mây mùa hạ hiện hữu
Chuyển mình theo bước chuyển mùa thu.'
Sông mùa thu ở miền Bắc của đất nước ta có nước trong veo, êm đềm trôi: 'Trắng xóa tràng giang, phẳng lặng tờ' (Tức cảnh chiều thu - Bà Huyện Thanh Quan). Sông nước đầy nên mới 'dịu dàng', trôi nhẹ nhàng như cố tình chậm lại, không vội vã, để mất nhiều thời gian hơn... Chim bay 'hối hả', có thể là đàn cò đang di cư, đàn sáo diều, hay những loài chim di trú, bay từ phương Bắc xa xôi về phương Nam. Trong số những đàn chim bay 'hối hả' đó, có lẽ có những đàn ngỗng trời mà nhà thơ Nguyễn Khuyến đã nói đến trong 'Thu vịnh':
'Tiếng kêu trên trời có phải là đàn ngỗng nước nào?'
Dòng sông, những đàn chim, đám mây mùa thu đều được nhân hóa. Bức tranh mùa thu trở nên sinh động, chứa đựng nhiều tình cảm. Hữu Thỉnh không sử dụng những từ ngữ như: lang thang, lơ lửng, bồng bềnh, trôi nhẹ,... mà lại sử dụng từ 'vắt'.
'Có đám mây mùa hạ
Một nửa chuyển mình sang thu.'
Mây như trải dài, mở rộng, bày ra trên bầu trời, buông lỏng xuống. Câu thơ mô tả đám mây mùa thu của Hữu Thỉnh khá ấn tượng và độc đáo: cách lựa chọn từ ngữ và sử dụng ngôn từ rất sáng tạo. Khổ thơ cuối thể hiện vài cảm nhận và suy tư của nhà thơ khi ngắm nhìn cảnh vật trong những ngày đầu thu:
'Vẫn còn rất nhiều ánh nắng
Mưa dần dần tan biến
Âm thanh sấm dần trở nên dịu dàng
Trên hàng cây đã già
Nắng, mưa, sấm, những hiện tượng của thiên nhiên trong thời điểm chuyển mùa: từ mùa hạ sang mùa thu, Hữu Thỉnh cảm nhận một cách tinh tế. Các từ ngữ: vẫn còn, đã dần dần, cũng bớt bất ngờ, mô tả rất chính xác thời gian và sự hiện diện của các hiện tượng thiên nhiên như nắng thu, mưa thu, tiếng sấm trong những ngày đầu thu. Mùa hạ vẫn còn đọng lại. Nắng, mưa, sấm mùa hạ vẫn hiện diện ở khắp nơi, vương vấn trong không gian. Nhìn vào cảnh vật của mùa thu chuyển mùa, từ những hình ảnh bên ngoài đó, nhà thơ suy tư về ý nghĩa của cuộc sống. 'Sấm' và “hàng cây đứng tuổi” đều là những biểu tượng tạo nên ý nghĩa sâu xa của bài 'Sang thu'. Nắng, mưa, sấm là biểu hiện của sự biến đổi thiên nhiên, đồng thời cũng mang ý nghĩa tượng trưng về sự thay đổi, biến đổi, và những khó khăn trong cuộc sống. Hình ảnh 'hàng cây đứng tuổi' là một phép ẩn dụ để nói về lớp người đã trải qua nhiều gian khó, khó khăn:
'Sấm dần trở nên ít ngạc nhiên
Trên hàng cây đã trải qua bao mùa thu'
Hữu Thỉnh viết bài thơ 'Sang thu' vào đầu những năm 80 của thế kỉ trước. Vào thời điểm đó, dù đất nước đã giành được độc lập và thống nhất, nhưng vẫn đối diện với nhiều thách thức mới về mặt kinh tế và xã hội. Hai câu cuối của bài thơ thể hiện sự kiên cường và tốt đẹp của con người Việt Nam trong những thời kỳ khó khăn ấy.
Cảm nhận bài thơ Sang thu - mẫu 4
Vào cuối năm 1977, sau khi chiến tranh kết thúc và hòa bình được thiết lập, trong một buổi chiều thu, đi ra ngoại ô Hà Nội, đến thăm một vườn ổi chín, với hương thơm dịu dàng... một chút ngạc nhiên, một chút xúc động, Hữu Thỉnh cảm nhận tình cảm trỗi dậy. Dưới ánh nắng hoàng hôn vàng óng, bài thơ Sang thu ra đời. Hãy tưởng tượng bạn đang cùng với nhà thơ đứng giữa vườn ổi, hòa mình vào giai điệu tuyệt vời của bài thơ.
'Bất ngờ nhận ra hương ổi
Thổi theo làn gió se lạnh
…
Âm thanh sấm dần trở nên ít ngạc nhiên
Trên dãy cây đã trải qua bao mùa thu'
Bài thơ viết theo hình thức thơ ngũ ngôn, gọn gàng, súc tích. Toàn bộ bài thơ mang đậm hơi thở nhẹ nhàng, đôi khi lắng đọng suy tư. Đó là tiếng lòng rung động trước sắc màu của thiên nhiên khi mùa thu đang đến, một bức tranh giao mùa tuyệt đẹp.
Mở đầu bài thơ, người đọc có thể cảm nhận ngay sự nhạy cảm của Hữu Thỉnh khi chuyển mùa sang thu:
'Bất ngờ phát hiện mùi hương ổi'
Đâu có gì đáng ngạc nhiên hơn
Từ 'bỗng' cho thấy sự đột ngột, bất ngờ trong cảm nhận. Nhưng chính sự bất ngờ ấy mới thực sự làm cho bức tranh thơ và đáng yêu hơn trong một chiều thu ở làng quê Bắc Bộ, nhà thơ bất ngờ nhận ra điều gì? 'Hương ổi phả vào trong gió se'. Tại sao lại là hương ổi mà không phải là các loại hương vị khác? Người ta có thể thêm vào bức tranh mùa thu các hương vị ngọt ngào của ngô đồng, cốm xanh, hoa ngâu... nhưng Hữu Thỉnh không. Đứng giữa vườn ổi chín vàng, giữa tiết trời cuối hạ đầu thu, ông nhận ra hương vị chua chua, ngọt ngào của những quả ổi chín vàng ươm. Hương vị ấy giản dị, mộc mạc, quen thuộc với quê hương. Thế mà ít ai nhận ra sự hấp dẫn của nó. Bằng cách nhận biết tinh tế, bằng khứu giác, thị giác, nhà thơ bất ngờ nhận ra những dấu hiệu của thiên nhiên khi mùa thu lại về. Chúng ta thật sự bị cuốn hút bởi sự 'bất ngờ nhận ra' đó của tác giả. Chắc chắn nhà thơ phải có mối liên kết mạnh mẽ với thiên nhiên, với quê hương, nên mới có thể có cảm nhận tinh tế và nhạy cảm như vậy?
Dấu hiệu của sự chuyển mùa còn được thể hiện thông qua cơn gió se mang theo hương vị của ổi chín. Gió se là làn gió nhẹ nhàng, một chút hơi lạnh, còn được gọi là gió heo may. Cơn gió se lạnh, se se thổi, thổi vào cảnh vật, thổi vào lòng người một cảm giác dịu dàng, xao xuyến. Từ 'phả' được sử dụng trong câu thơ 'Phả vào trong gió se' mới độc đáo đến thế! Nó diễn đạt được tốc độ của gió, đồng thời góp phần thể hiện sự bất ngờ trong cảm nhận: hương ổi đã có sẵn mà chẳng ai nhận ra, nhưng Hữu Thỉnh bất ngờ nhận ra và xao xuyến bởi hương thơm đồng gió ấy.
Không chỉ có hương ổi trong 'gió se', bầu trời thu còn có hình ảnh:
'Sương chùng chình qua ngõ'
Từ 'chùng chình' kích thích nhiều ý tưởng. Tác giả nhân hóa sương để diễn đạt sự chậm rãi, cố ý của nó khi di chuyển. Nó bay qua con đường, dính vào hàng rào, những cây khô ở phía trước. Nó có vẻ đẹp duyên dáng, yểu điệu như một sương, một hình bóng của một người phụ nữ hay thiếu nữ nào đó. Không chỉ thế, điều đặc biệt của từ 'chùng chình' là gợi cảm xúc. Sương dễ chịu hay tâm trạng của người đang suy nghĩ hay tâm trạng của tác giả cũng 'chùng chình' cùng nhau?
Khúc thơ cuối cùng kết thúc với câu: 'Cảm giác như mùa thu đã về'. 'Cảm giác như' không có nghĩa là không chắc chắn mà thể hiện sự ngạc nhiên, sự bất ngờ và một chút bâng khuâng. Với gió se mang theo hương ổi chín thơm, vàng ươm từ vườn nhà, cùng với sự duyên dáng yểu điệu của một lớp sương mờ nhạt, tác giả đã nhận ra sự chuyển biến nhẹ nhàng nhưng rõ ràng của thời tiết và thiên nhiên trong khoảnh khắc chuyển mùa bằng đôi mắt nhạy bén và tâm hồn sâu sắc của một nhà thơ yêu thiên nhiên, yêu mùa thu và gắn bó với cuộc sống ở làng quê, của một người lính đã trải qua những năm tháng chiến tranh. Nếu không phải là Hữu Thỉnh, liệu chúng ta có cảm nhận được sự hấp dẫn của mùa thu, có thể hiểu được tâm trạng như nhà thơ không?
Với dáng hoa quan họ
Bên bờ sông Thương nở tím
Nắng thu lan tỏa rộng lớn
Đèn trăng non sáng ngời bên gốc bưởi
Bến đò đang chờ đợi con nghé đực
Cả buổi chiều thu bên dòng sông?
(Buổi chiều ở sông Thương)
Mùa thu ở làng quê dân dã, mang hơi thở của ruộng đồng, vẫn đậm chất dân gian nhưng cũng rõ nét triết lí.
'Tiếng sấm giảm dần bất ngờ
Trên hàng cây đã từng trải mùa hạ'.
Mưa giảm dần, tiếng sấm mùa hạ ít đi khi chuyển sang mùa thu, cây không còn phải giật mình đột ngột. Đó là quy luật tự nhiên. Nhưng hai câu thơ còn chứa ý nghĩa hàm ngôn: 'Sấm' là âm vang của cuộc đời, và 'hàng cây đã từng trải mùa hạ' là biểu tượng cho sự vững vàng của con người trước những thách thức. Hữu Thỉnh, sống qua những năm chiến tranh, cảm nhận sự thanh thản khi đời bình yên, như 'sông trôi êm đềnh' và 'bình tĩnh chấp nhận đối mặt với thách thức'.
'Dòng sông chảy dềnh dàng'
Chim bắt đầu bay vội vã'.
Sông chảy dềnh dàng vì mùa thu nước ít hơn, còn chim bay vội vã vì cơ hội kiếm mồi ít hơn. Hai hình ảnh này, mặc dù trái ngược nhau, nhưng qua lối nhân hóa, Hữu Thỉnh đã làm cho con sông trở nên gần gũi, thể hiện một không gian đẹp, khơi gợi hồn thơ.
Biểu hiện của mùa thu được mô tả rất sinh động qua hình ảnh:
'Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu'.
Đây là một liên tưởng sáng tạo, thú vị. Mây mùa hạ thường u ám, tạo cảm giác nặng nề. Mây mùa thu trong vắt, xanh ngắt. 'Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt' (Nguyễn Khuyến). Thực tế, không có đám mây nào như vậy. Sự phân chia rạch ròi, mắt nhìn thấy trên bầu trời là liên tưởng của tác giả. Nhưng hình ảnh này kết nối mùa hạ với mùa thu, tạo ra không gian và thời gian chuyển mùa đẹp đẽ!
Nhà thơ cảm nhận những biểu hiện khác của thời tiết khi mùa hạ chuyển sang mùa thu?
'Nắng vẫn còn rất nhiều'
Cơn mưa đã dần dần tạnh'.
Đại từ 'bao nhiêu' diễn tả số nhiều. Không đếm được. Không thể đếm được ánh nắng, nhưng tác giả nhận thấy cuối hạ đầu thu, ánh nắng đã nhạt đi, không còn quá sáng rực và những cơn mưa cũng đã giảm dần, không chỉ dừng lại mà còn ít đi. Hữu Thỉnh cũng có những câu thơ gần giống như thế này nhưng không tạo nên sự bất ngờ và thú vị như vậy. Chẳng hạn:
'Dài ngày mùa thu
Chưa hề tối'
Sang thu là khoảnh khắc chuyển mùa nhẹ nhàng, lãng mạn, đồng thời cũng mang theo những suy tư triết lí, tiếp nối tinh thần thơ thu của dân tộc, mang lại một phần của vẻ đẹp thuần khiết của mùa thu quê hương, truyền tải tình cảm về quê hương đất nước qua nét đẹp của mùa thu Việt Nam.
Cảm nhận bài thơ Sang thu - mẫu 5
Mùa thu luôn là đề tài khiến thi nhân phải cảm thấy yêu mến vì đó là mùa của những điều nhẹ nhàng và êm đềm nhất, mùa của sự yên bình và những cảm xúc sâu sắc nhất. Mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến gần gũi, giản dị; trong thơ Nguyễn Đình Thi là tiếng vọng từ đất nước ngàn đời. Còn mùa thu của Hữu Thỉnh qua bài thơ 'Sang thu' thật đẹp, thật lãng mạn và chân thành, và tấm lòng của nhà thơ cũng rất duyên. Bài thơ đã thành công trong việc mô tả sự thay đổi kỳ diệu của thời tiết và tự nhiên, cũng như tâm trạng của con người.
'Sang thu' tái hiện một cách nhẹ nhàng sự chuyển đổi của mùa thu, khi trời đất chuyển sang thu có chút bối rối, chút ngập ngừng và đặc biệt là sự ngạc nhiên, hồi hộp của nhà thơ khi nhận ra sự thay đổi của thời tiết và tự nhiên. Mùa thu mang lại cho con người những giai điệu dịu dàng nhất. Dấu hiệu của mùa thu trong thơ Hữu Thỉnh thực sự rất bình dị và gần gũi, không phải là hương của mùa thu, không phải là bề mặt của hồ tĩnh lặng, cũng không phải là những chiếc lá rụng. Mùa thu trong thơ ông chính là 'hương ổi', là hương vị đặc trưng của miền quê Việt Nam mỗi khi thu về.
Bất ngờ phát hiện hương vị của quả ổi
Thổi vào không khí se lạnh
Chỉ bằng sự nhạy cảm và tinh tế, tác giả mới có thể cảm nhận được mùi hương nhẹ nhàng đó và khám phá ra điều gì đó có thể bị gió cuốn đi bất cứ lúc nào. Cụm từ 'bất ngờ phát hiện' như một sự khám phá mới, một trạng thái ngạc nhiên rất thú vị như khi phát hiện ra điều gì đó đẹp đẽ. Đây là cách diễn đạt trạng thái ngỡ ngàng của tác giả khi nhận ra mùa thu đã đến với mùi hương đặc trưng của quả ổi, mùi hương quê hương thân thuộc không thể quên. Mùi hương của quả ổi đã 'phả' vào không khí se lạnh đầu mùa thu dịu nhẹ, nhẹ nhàng. Động từ 'phả' đã tạo ra thần thái của mùa thu, của hương vị của quả ổi. Nó diễn đạt sự kết hợp chặt chẽ, sự gắn kết giữa hương vị của quả ổi và làn gió đầu mùa.
Chỉ qua hai câu thơ đầu, Hữu Thỉnh đã truyền đạt một cảm nhận mới về mùa thu, về sự chuyển mùa tinh tế nhất, về những điều bình dị xung quanh chúng ta.
Sương mờ dần qua ngõ
Cảm nhận thu đã về
Hai câu thơ rất dễ thương, rất tinh tế nhưng rất sâu sắc, gợi lên sự mơ màng của giây phút chuyển mùa. Hình ảnh 'sương mờ dần qua ngõ' khiến người đọc tưởng tượng ra cảnh sương bao phủ dần ở đầu ngõ. Từ 'mờ dần' được sử dụng rất khéo léo, đã tạo ra thần thái của mùa thu, không vội vàng, không hoành tráng mà luôn tạo ra sự mơ màng và mông lung nhất. Tác giả phải thốt lên 'cảm nhận', là không chắc chắn, nhưng thực ra là tác giả tự tin khẳng định rằng mùa thu đã đến.
Có lẽ mùa thu đã đến, mùa thu của thiên nhiên và của tâm trạng con người, đầy mênh mang và nhiều cảm xúc. Đến khổ thơ thứ hai, mùa thu đã trở nên rõ ràng hơn trong cảm nhận của tác giả:
Sông bắt đầu êm dịu
Chim trời rục rịch
Đám mây mùa hạ cũng phảng phất
Vào không gian thu dịu dàng
Nước mùa thu dâng lên theo cách 'êm dịu' của nó, những con chim trời bắt đầu bay 'rục rịch'. Thiên nhiên khi mùa thu đến trở nên vội vã, nhưng vẫn giữ được bản sắc đặc trưng nhất. Đường nét của mùa thu hiện lên rất rõ ràng, không còn mơ hồ như ở khổ thơ thứ nhất nữa. Đây cũng là quá trình và là sự biến đổi trong thiên nhiên và trong nhận thức của tác giả. Sự quan sát tinh tế, tỉ mỉ của tác giả còn thể hiện ở cách nhìn 'đám mây mùa hạ' như đã 'phảng phất' vào không gian thu. Thật tài năng, thật khéo léo và dường như ông động lòng với mùa thu, khí thu, vị thu nên mới tưởng tượng ra hình ảnh đám mây trên trời như đang chuyển mình cùng nhịp đập của mùa thu. Từ 'phảng phất' dùng rất hợp lý, đã diễn đạt được sự biến đổi của mùa thu rất mềm mại, nhẹ nhàng. Mùa thu có điều gì độc đáo, tinh nghịch và cũng không kém phần duyên dáng qua cảm nhận của Hữu Thỉnh. Mùa thu đã đến, mang theo những gì tinh khôi, nhẹ nhàng và dịu dàng nhất.
Bức tranh chuyển mùa qua lời thơ Hữu Thỉnh thật mềm mại, nhẹ nhàng và uyển chuyển biết bao. Đó chính là tài năng của tác giả, tài dùng từ ngữ để tạo ra hình ảnh. Điều bất ngờ nằm ở khổ thơ cuối cùng, mùa thu đã thực sự đến và thiên nhiên đã trải qua những biến đổi khiến con người có thể nhận ra, nhưng tác giả đã trải nghiệm mùa thu bằng cách nhìn nhận của một đời người:
Vẫn còn bấy nhiêu ánh nắng
Đã nhường bớt cơn mưa dần dần
Sấm gió cũng dịu đi một chút
Trên hàng cây già nghiêng mình
Mùa thu mang ánh nắng nhẹ nhàng và trong lành, sưởi ấm trong làn gió se lạnh của mùa đầu thu. Thiên nhiên trong mùa thu cũng trở nên yên bình và trầm tĩnh hơn. Tiếng sấm không còn gây bất ngờ mà trở nên im lặng hơn trên hàng cây già nghiêng mình. Tác giả đã rút ra kinh nghiệm và sự trải nghiệm của một đời người thông qua việc liên tưởng đến 'hàng cây già nghiêng mình'. Tiếng sấm và hàng cây trong hai câu thơ cuối dường như là biểu tượng của những con người đã trải qua, đã trải qua tuổi trẻ hồn nhiên, đầy nhiệt huyết. Trong giai đoạn này của cuộc đời, con người cần sự chắc chắn và tự tin, cũng như mùa thu; có thể mùa thu là thời kỳ của cuộc đời khi con người không còn trẻ trung nữa. Nhịp đập của mùa thu, sự biến đổi của mùa thu rất êm đềm và yên bình. Có lẽ khi con người trải qua tuổi trẻ, tới một giai đoạn nào đó cần phải yên bình và nhẹ nhàng cảm nhận chúng. Khổ thơ cuối cùng với điệu nhạc trầm lắng khiến người đọc nhận ra rất nhiều điều trong cuộc sống này đáng để suy ngẫm.
Hữu Thỉnh với bài thơ 'Sang thu' độc đáo và thú vị, cách cảm nhận tinh tế nhẹ nhàng cùng những trải nghiệm đáng suy ngẫm đã khiến cho người đọc có cái nhìn sâu sắc và mới mẻ hơn về mùa thu. Đóng sách lại, mùa thu của Hữu Thỉnh vẫn còn vương vấn đâu đây trong tâm trí của mỗi người chúng ta.
Phê bình về bài thơ Sang thu - mẫu 6
Từ xa xưa đến nay, vẻ đẹp của tự nhiên trong bốn mùa luôn là chủ đề quen thuộc trong thơ ca. Khung cảnh tự nhiên qua bốn mùa luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà văn, nhà thơ. Trong đó, vẻ đẹp thanh khiết, giản dị của mùa thu đã được miêu tả một cách rõ ràng và thành công qua bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh. Dưới bút và cảm xúc của nhà thơ, người đọc có thể cảm nhận được vẻ đẹp dịu dàng của tự nhiên khi mùa hạ chuyển giao sang mùa thu.
“Sang thu” được Hữu Thỉnh sáng tác vào năm 1977, ngay sau khi đất nước giành được tự do, bắt đầu bước vào giai đoạn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. ‘Sang thu” ở đây là thời điểm bắt đầu của mùa thu, khi tự nhiên chuyển từ mùa hạ sang thu. Mặc dù nắng hạ vẫn còn rất gay gắt, nhưng không khí dịu dàng của mùa thu đã bắt đầu lan tỏa. Có lẽ chỉ những người yêu thiên nhiên, có khả năng cảm nhận tinh tế và nhạy bén nhất mới có thể nhận ra được thời điểm chuyển mùa tuyệt vời này.
Bài thơ mở đầu bằng những cảm xúc, những rung động mơ hồ, u ám của tác giả trước vẻ đẹp biến đổi của thời điểm tự nhiên khi chuyển mùa. Mùa thu trong cảm xúc của Hữu Thỉnh không phải là sắc “mơ phai” hoặc hình ảnh của “con nai vàng ngơ ngác” mà là “hương ổi” quen thuộc trong vườn của mẹ được “gió se” đánh thức, một hương vị đặc trưng của mùa thu ở vùng quê Bắc Bộ Việt Nam. Tất cả kết hợp với nhau để thức tỉnh những cảm xúc của tác giả. Mùa thu dần hiện lên qua sự quan sát bằng các giác quan tinh tế của nhà thơ.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se.”
Câu thơ này giúp chúng ta cảm nhận được hương vị ấm áp của mùa thu trên miền quê nhỏ. Đó là dấu hiệu đầu tiên để tác giả nhận ra “hương ổi”, là dấu hiệu đầu tiên của mùa thu, là sự trao đổi giữa hai mùa. Hương vị mộc mạc, bình dị của quê hương bất ngờ “phả” trong làn gió, thoảng bay trong không gian. Cảm giác bất ngờ đến để nhà thơ “bỗng nhận ra” thu đã đến – một điều tự nhiên hoàn toàn. Câu thơ không chỉ là mô tả mà còn khiến người đọc cảm nhận vẻ đẹp của mùa thu qua tất cả các giác quan: liên tưởng đến màu vàng rực, hương thơm dịu dàng, vị ngọt, giòn, chua chua nơi đầu lưỡi của trái ổi quê. Một nét bút chấm phá đơn giản nhưng đầy nét gợi hình, gợi tả một cách giản dị, mộc mạc nhưng vẫn tạo nên nét riêng hoàn toàn đặc sắc trong thơ của Hữu Thỉnh. Hương ổi trong gió đầu mùa se lạnh chính là biểu tượng của mùa thu, nó đến khẽ khàng, “khẽ” đến mức nếu ai vô tình sẽ không thể nhận ra được. Có thể nói, Hữu Thỉnh đã có một phát hiện về sự chuyển đổi mùa vô cùng tinh tế và đặc biệt, phát hiện của ông đã tạo nên một hồn thơ đặc trưng, với một vị riêng hoàn toàn.
Bên cạnh hương ổi nhẹ nhàng của khúc giao mùa, sương thu cũng mang đầy tâm trạng, sương nhẹ nhàng, chùng chình lan tràn khắp con đường thôn quê:
“Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.”
Dưới bàn tay tài hoa và tâm hồn đặc biệt của Hữu Thỉnh, sương như hóa thành một du khách trên con đường đã cởi mở qua hai từ “chùng chình”, nó diễn đạt sự u buồn trong sự đi chậm chạp, như vẫn còn do dự trước thời khắc giao mùa sang thu. Nếu ở câu thơ đầu tiên, nhà thơ “bỗng nhận ra” thu về trong sự bất ngờ và bất ngờ, thì sau khi cảm nhận được hơi lạnh của sương thu, gió thu, tâm hồn nhà thơ vẫn còn đầy ngạc nhiên tự hỏi: “Hình như thu đã về”? Tâm hồn của Hữu Thỉnh hoàn toàn có thể nắm bắt những biến đổi nhẹ nhàng, mong manh của tạo vật trong khoảnh khắc giao mùa. Bằng tài quan sát tinh tế của mình, Hữu Thỉnh đã thành công trong việc miêu tả những bước đi nhỏ nhẹ, mong manh của mùa thu. Thu đến mềm mại quá, mơ hồ nhưng vẫn khiến ta cảm nhận được tâm hồn nhạy cảm của một nhà thơ đầy tình yêu với thiên nhiên và cuộc sống.
Sau khoảnh khắc giao mùa nhẹ nhàng, những dấu hiệu của mùa thu bắt đầu trở nên rõ ràng hơn, nhanh hơn. Tác giả cảm nhận mùa thu bằng cả trái tim của mình
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Từ “hương ổi”, “gió se”, “sương”, thiên nhiên trong giây phút giao mùa đã được minh họa cụ thể thông qua những hình ảnh rõ ràng: “sông dềnh dàng”, “chim vội vã”, mây “vắt nửa mình sang thu”. Cảm xúc của tác giả lan tỏa trong không gian lớn hơn, nhiều cung bậc cảm xúc hơn. Từ không gian hẹp như con đường nhỏ đã mở rộng ra tới bầu trời, một không gian bao la không gì có thể đo lường được. Bằng nghệ thuật nhân hóa, tác giả đã tạo ra linh hồn cho cảnh vật. Dòng sông êm đềm, nhẹ nhàng trôi sau cơn mưa mùa hạ như đổ tràn nước. Giờ đây, nó trở nên “dềnh dàng”, chậm lại, suy tư, chiêm nghiệm trong bức tranh tuyệt đẹp của mùa thu. Sông giống như tâm trạng của con người, dường như đang sống “chậm” lại, suy tư, chiêm nghiệm về cuộc đời.
Trái ngược với “dềnh dàng” của dòng sông, những đàn chim di cư lại bắt đầu ‘vội vã” trước khoảnh khắc giao mùa đầy lo lắng. Với nghệ thuật tương phản đặc biệt, Hữu Thỉnh đã vẽ lên bức tranh mùa thu đầy sống động: nhẹ nhàng, lãng mạn nhưng cũng hối hả, vội vã. Thông qua bức tranh đó, ông muốn khơi dậy sự thay đổi của đất nước ta. Một đất nước vừa trải qua những biến động lớn, giành được tự do và bắt đầu xây dựng đất nước trong không khí phấn khởi, sôi động.
Với động từ “vắt”, bầu trời lúc giao mùa trở nên đặc biệt hơn trong cảm nhận của thi sĩ:
“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Đám mây nhỏ bé trải dài, lửng lơ trên bầu trời xanh ngắt, rộng lớn. Có vẻ như chúng vẫn còn giữ lại ánh nắng ấm của mùa hạ nên chỉ “vắt nửa mình sang thu”. Đây chỉ là một ranh giới mong manh, không thực tế. Điều đó góp phần tạo ra một khoảnh khắc giao mùa đầy thơ mộng, tinh tế và nhạy cảm, độc đáo nhưng u buồn trong không gian dịu dàng của mùa thu. Dòng sông, đám mây, những chú chim đều được nhân hoá một cách rõ ràng, làm cho bức tranh mùa thu đầy sức hút của Hữu Thỉnh trở nên độc đáo hơn. Thông qua đó, chúng ta cảm nhận được một tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên và trí tưởng tượng độc đáo của nhà thơ.
Hai dòng thơ đầu tiên là những tín hiệu và hình ảnh của lúc giao mùa. Dòng thơ cuối cùng là lúc tác giả suy tư về cuộc sống con người, về cuộc đời.
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”
“Nắng – mưa” hai hiện tượng thiên nhiên hay đến và đi một cách đột ngột của mùa hạ. Bây giờ chỉ còn “bao nhiêu nắng” và đã “vơi dần cơn mưa” – một dấu hiệu chuyển mình nhẹ nhàng sang thu. Nắng vẫn còn đó nhưng đã nhẹ nhàng hơn, không còn gay gắt như mùa hạ mà mang sự dịu dàng của mùa thu. Mưa ít đi, dần dần và nhẹ nhàng hơn, không còn dồn dập và mạnh mẽ như lúc hạ. Hai từ “bao nhiêu” thường chỉ sự đếm số, nhưng nắng thì sao có thể đếm? Mưa đã “vơi” nhưng ai biết là đã giảm như thế nào? Cách diễn đạt mơ hồ nhưng lại thể hiện rõ sự hoà hợp sâu lắng của tác giả với thiên nhiên. Chỉ có thể đắm chìm trong thiên nhiên, cảm nhận thiên nhiên bằng tâm hồn nhạy cảm và hòa hợp mới có thể nhận ra điều đó.
Với cách sử dụng ẩn dụ tinh tế, hai câu thơ cuối cùng đã tạo ra hình ảnh đặc biệt của “sấm” và “hàng cây”.
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”
Cuối cùng của mùa hạ, đầu của mùa thu. “Sấm” lúc này không còn vang lên ồn ào như lúc vào hạ mà đã dần giảm dần sự xuất hiện của mình qua quan sát của tác giả. Tiếng thơ bắt đầu dịu dàng, hình ảnh “hàng cây đứng tuổi” đứng yên lặng suy ngẫm, chiêm nghiệm cuộc sống để lại nhiều suy tư trong lòng độc giả. Hàng cây đó như đang suy nghĩ về cuộc sống, về những thay đổi của thời gian. Có lẽ, mùa thu của Hữu Thỉnh không còn là mùa thu nhẹ nhàng, êm dịu. Đây còn là mùa thu của cuộc sống con người, mùa thu của việc kết thúc những tháng ngày sôi nổi của tuổi trẻ. Từ đó mở ra một mùa thu mới, mùa thu yên bình, trầm lắng trước biến động của đất nước và cuộc sống con người.
Tổng thể bài thơ đều là hình ảnh đơn giản, không được làm đẹp nhưng lại tràn đầy sức hấp dẫn. Hữu Thỉnh đã thành công trong việc mô tả cảnh thiên nhiên đẹp tuyệt vời khi giao mùa của đất nước. Điều này thể hiện sự yêu quê hương của ông một cách tinh tế. “Sang thu” là bức tranh giản dị về vùng quê Bắc Bộ: nhẹ nhàng, êm đềm, trong lành và thơ mộng. Thông qua bài thơ, tác giả truyền đạt những triết lý về cuộc sống qua những điều giản đơn, nhỏ nhặt của cuộc sống. Tất cả tạo nên sự đặc biệt cho bức tranh giao mùa hiếm có của thiên nhiên Việt Nam. Điều đó giúp cho người đọc cảm thấy tự hào, có lòng yêu quê hương thêm nồng nàn.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 7
Hữu Thỉnh là một nhà thơ đã trưởng thành trong quân đội. “Sang thu” là một tác phẩm đặc biệt của ông. Với cái nhìn của một nghệ sĩ, tâm hồn nhạy cảm và bút tính tài ba, Hữu Thỉnh đã có những cảm nhận mới mẻ trước sự thay đổi của thiên nhiên từ cuối hạ sang đầu thu. “Sang thu” ở đây là thời điểm giao mùa, lúc thiên nhiên chuyển đổi. Mùa hè vẫn còn và mùa thu đang bắt đầu cho thấy những dấu hiệu đầu tiên của nó. Để nhận biết được những biến đổi nhỏ nhặt đó, cần phải có tinh tế và nhạy bén.
Đối với Hữu Thỉnh, mùa thu bắt đầu một cách đơn giản:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Nếu trong “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu, cảm nhận về mùa thu là về rặng liễu buồn bên bờ hồ “Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang – Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng” thì Hữu Thỉnh lại cảm nhận về mùi hương quen thuộc lan tỏa trong “gió se” – loại gió khô và lạnh, đặc trưng của mùa thu ở miền Bắc. Đó là mùi hương của quả ổi – hương vị đặc trưng của dân tộc, của mùa thu quê hương ở vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam. Mùi hương đọng lại ngọt ngào, đậm đà của mùa thu, nhà thơ “Bỗng nhận ra” – một cảm giác như là chưa chuẩn bị sẵn, như là ngạc nhiên. Một sự bất ngờ nhưng cũng như là đã chờ đợi từ lâu để giờ đây được phát hiện ra. Một tiếng kêu thích thú, một khoảnh khắc nhanh chóng qua đi nhưng lại để lại biết bao cảm xúc. Đúng vậy! Mùa hạ đã trôi qua, có vẻ như mùa thu đã đến.
Mùi hương ấy không tan vào mà “phả” vào trong gió. “Phả” có nghĩa là thổi mạnh và tỏa ra từng đợt. Hữu Thỉnh không chỉ mô tả mà còn gợi mở, mang lại cho người đọc một sự liên tưởng thú vị: ở vườn ổi quê nhà, những quả ổi chín vàng trên cành kẽ lá tỏa ra mùi thơm nồng, thoang thoảng trong gió. Chỉ một từ “phả” cũng đủ gợi mùi thơm đến tận cùng. Đến cùng với mùi thơm là mùi của gió se.
Phát hiện ra mùi hương ổi trong gió là một biểu hiện tinh tế của người sống ở vùng quê, và nhà thơ đã mang lại cho chúng ta một cảm nhận mùa thu dân dã đầy lôi cuốn. Tác giả đã nhìn thấy vẻ đẹp đáng yêu của mùa thu vàng ở nông thôn Bắc Bộ. Nhiều người, như Thạch Lam, Vũ Bằng, Nguyễn Tuân, Nguyễn Đình Thi… đã viết rất tốt về mùi hương của cốm làng Vòng ở Hà Nội - một phần vẻ đẹp thu của quê hương. Trong 'Sang thu' của Hữu Thỉnh, 'hương ổi' là một đặc điểm mới đậm chất dân dã. Hương thơm của ổi, làn gió se lạnh đầu mùa là những dấu hiệu của mùa thu (như chim én là biểu tượng của mùa xuân). Nó đến rất nhẹ nhàng, 'nhẹ nhàng' đến mức chỉ cần một chút vô tình là không ai nhận ra.
Nếu hai câu đầu diễn tả cảm giác chưa chắc đã tin thì hình ảnh 'Sương chùng chình qua ngõ' càng làm cho mùa thu trở nên huyền bí và lấp lánh. Không phải là màn sương dày đặc, mịt mù như trong câu ca dao 'Mịt mù khói tỏa ngàn sương' miêu tả cảnh Hồ Tây vào buổi sáng 'Sương chùng chình qua ngõ' làm hiện ra những sợi sương mỏng manh, mềm mại, phủ khắp ngõ xóm làng quê. Điều này tạo ra không khí mát mẻ và cảnh thu thơ mộng, huyền ảo, thong thả, yên bình. Nhà thơ đã nhân hoá sương qua từ 'chùng chình' khiến cho sương thu đầy tâm trạng. Nó như đang chờ đợi điều gì hoặc nhớ về điều gì? Câu thơ lắng đọng tạo ra một cảm giác mơ hồ kết hợp nhiều cảm xúc.
Bằng tất cả các giác quan: khứu giác, xúc giác và thị giác, nhà thơ cảm nhận được những nét đặc trưng của mùa thu. Có 'hương ổi', 'gió se' và 'sương'. Mùa thu đã đến trên quê hương. Nhưng nhà thơ vẫn cảm thấy nghi ngờ: 'Hình như thu đã về'. Tại sao lại là 'Hình như' chứ không phải là 'chắc chắn'? Một chút nghi ngờ, một chút mơ hồ không thể rõ ràng hơn. Đúng là một trạng thái cảm xúc trong thời điểm chuyển giao. Thu đến rất nhẹ nhàng, mơ hồ quá.
Cái bức tranh kia không chỉ là cảm nhận thông qua giác quan mà còn dựa vào tâm hồn. Đó là tâm hồn nhạy cảm của một người yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống. Khổ thơ mang sự buồn bã, ngọt ngào của mùa thu. Từ đó, chúng ta cũng thấy được con người của thi ca đến với thiên nhiên bằng cách khám phá những chi tiết nhỏ nhất, tinh xảo nhất của vũ trụ lớn lao. Đó cũng chính là điều tạo nên sự đặc biệt của mùa thu, mà ngay ở bốn câu thơ đầu tiên đã lan tỏa, mở ra một cái nhìn xa hơn, rộng lớn.
Sau khoảnh khắc ngạc nhiên và vui vẻ, cảm xúc của nhà thơ tiếp tục lan tỏa, mở ra một cái nhìn xa hơn, rộng lớn:
Sông dường như êm đềm
Chim bắt đầu vội vàng
Có đám mây hạnh phúc
Vẫn lưu luyến mùa thu
Bằng cái nhìn tinh tế, Hữu Thỉnh đã phát hiện ra những điều mới mẻ từ những vật đã quen thuộc với cuộc sống. Tất cả đều đang trong tình trạng ngập ngừng:
Dòng sông vẫn đầy nước, không cạn như mùa đông, mùa xuân. Nước trôi lững lờ, khoan thai, không cuồn cuộn như cơn lũ mùa hạ. Sông như được nghỉ ngơi, dềnh dàng. Cảm nhận về một dòng sông êm đềm, mềm mại, thiết tha phản ánh vẻ đẹp dịu dàng của mùa thu.
Chim trong mùa thu sang, khí trời se lạnh, trên bầu trời xanh thẳm, những cánh chim vội vã bay đi tìm nơi trú ngụ nhưng mới chỉ là 'bắt đầu'. Điều này cho thấy thời gian thu mới chớm, mới bắt đầu. Không gian trở nên sôi động, không có âm thanh nhưng câu thơ lại gợi lên một sự động đậy.
Cánh chim trong 'Tràng giang' của Huy Cận cô đơn, mong manh như đang rơi xuống mặt đất dưới ánh chiều. Trong 'Sang thu' của Hữu Thỉnh, bầu trời như thu nhỏ lại, ấm áp hơn theo nhịp độ 'vội vã' của cánh chim. Hai câu thơ tạo ra hai hình ảnh đối lập, ngược chiều: sông dưới mặt đất chậm rãi, chim trên bầu trời lo lắng vội vã. Đó là sự khác biệt của vạn vật trong khoảnh khắc giao mùa.
Trong khi đó, đám mây mang trên mình cả hai mùa:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Trong thơ ca Việt Nam, có nhiều bài thơ nói về đám mây trên bầu trời thu. Nhưng đám mây trong thơ Hữu Thỉnh đặc biệt, với động từ 'vắt' thể hiện thời điểm giao mùa, đám mây như kéo dài ra, nhẹ nhàng như tấm lụa mềm treo lơ lửng giữa bầu trời xanh thẳm.
Có vẻ đám mây đó còn giữ lại một vài tia nắng ấm của mùa hạ nên mới 'Vắt nửa mình sang thu'. Đám mây vẫn còn giữ được sự sống, nhưng dần dần chuyển sang màu sắc của mùa thu. Đó chỉ là một sự liên tưởng thú vị, một hình ảnh đầy chất thơ, tạo nên thời khắc giao mùa đầy ý nghĩa trong thơ Hữu Thỉnh.
Dòng sông, cánh chim, đám mây được nhân hóa, tạo nên bức tranh thu hữu tình, đong đầy thi vị. Ba hình ảnh này là dấu hiệu của mùa thu mới sang, vẫn còn chút gì của cuối hạ. Nhà thơ mở rộng tầm nhìn lên cao (chim), rộng (mây) và xa (dòng sông). Có lẽ có sợi tơ duyên đồng cảm giữa con người và thiên nhiên đang bước vào thu. Từ cách nhìn này, ta thấy Hữu Thỉnh là một nhà thơ nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết, với tưởng tượng bay bổng.
Sau những sự kiện của mùa thu chớm, nhà thơ quan tâm đến thời tiết:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây tuổi thụ.
Trong cảm nhận này, nhà thơ luôn so sánh với mùa hạ để tạo nên ấn tượng rõ nét.
Nắng – mưa: nắng, mưa là hiện tượng của thiên nhiên, Hữu Thỉnh nhìn ra dấu hiệu của sự chuyển mùa từ hạ sang thu. Nắng vẫn sáng và ấm áp nhưng dịu dàng hơn nắng chói chang của hạ. Mưa vẫn còn nhưng đã ít hơn so với mùa hạ. “Vơi dần” không chỉ là ít mưa mà còn là mưa nhẹ. Đây cũng là dấu hiệu của sự chuyển mùa. Cách nói mơ hồ của nghệ thuật khác biệt với khoa học. Phải để lòng bắt kịp với thiên nhiên mới cảm nhận được điều đó.
Sấm – hàng cây: cuối hạ, khi mưa dần nguôi đi, sấm cũng không còn đột ngột và dữ dội như trước. Đây là điều không thể đoán trước nhưng nhà thơ nhận ra dấu hiệu của sự chuyển mùa. Cảnh vật, thời tiết thay đổi. Tất cả vẫn còn nhiều dấu hiệu của mùa hè nhưng giảm dần, để rồi lặng lẽ qua con mắt và cảm nhận tinh tế của tác giả.
Hai câu kết của bài thơ không chỉ miêu tả thực tế, mà còn gợi lên những suy tư cho người đọc:
Sấm không còn gây bất ngờ
Trên hàng cây đã trải tuổi
“Sấm” là tiếng vọng đầy ngạc nhiên của ngoại cảnh, cuộc sống. “Hàng cây đã trải tuổi” chỉ những con người đã trải qua nhiều năm tháng. Giọng thơ trầm lại, câu thơ không chỉ là việc kể chuyện, cảm nhận mà còn là sự suy ngẫm, tri thức về cuộc sống. Nhìn những biến đổi của thiên nhiên khi thu mới bắt đầu, Hữu Thỉnh suy tư về cuộc sống đã 'trải tuổi'. Có lẽ, mùa thu đời người là sự kết thúc của những tháng ngày đầy bất thường của tuổi trẻ và mở ra một mùa thu mới, một không gian mới, yên bình, sâu lắng, bình tĩnh, chín chắn... trước những biến động của cuộc đời.
Vậy 'Sang thu' không chỉ là sự thay đổi của thời tiết mà còn là sự thay đổi của cuộc sống của mỗi người. Hữu Thỉnh rất nhạy cảm, tinh tế trong cách cảm nhận và tưởng tượng. Điều này khiến cho những bài thơ của ông có sức mạnh thuyết phục mạnh mẽ hơn.
Bằng hình ảnh tự nhiên, không hoa mỹ nhưng đầy cảm xúc. Với thể thơ ngắn, Hữu Thỉnh đã diễn đạt một cách xuất sắc những cảm nhận tinh tế để tạo ra một bức tranh chuyển đổi từ cuối hạ sang mùa thu nhẹ nhàng, êm đềm, thơ mộng... trên vùng đồng bằng Bắc Bộ của Việt Nam. Bài thơ của Hữu Thỉnh đánh thức lòng yêu quê hương của mỗi người và khám phá về cuộc đời.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 8
Trong bốn mùa của thiên nhiên, ai cũng đều công nhận rằng mùa xuân là mùa đẹp nhất với vẻ tươi mới và sức sống phồn thịnh, đã trở thành nguồn cảm hứng lớn cho thi ca, nghệ thuật. Nhưng mùa thu cũng có vẻ đẹp riêng, tạo nên nguồn cảm hứng cho những nghệ sĩ như một lời tán dương. Trước đó, Nguyễn Khuyến có ba bài thơ thu, trong đó có “Thu điếu”, “Thu ẩm” và “Thu vịnh”; Tản Đà có “Cảm thu - Tiễn thu”, sau đó, Lưu Trọng Lư có bài “Tiếng thu” và Xuân Diệu có “Đây mùa thu tới”. Nhưng khi nói về khoảnh khắc chuyển mùa, “Sang thu” của Hữu Thỉnh có lẽ là nổi bật nhất.
Bài thơ Sang thu được sáng tác vào năm 1977, thể hiện sự nhạy cảm của tác giả trước sự biến đổi của thiên nhiên, sức sống của tự nhiên trong những khoảnh khắc giao mùa.
Bất giác ngửi thấy hương ổi
Phả vào trong gió se lạnh
Sương mờ phảng phất qua ngõ
Dường như đã đến mùa thu
Bài thơ bắt đầu với từ “bỗng” thể hiện sự bất ngờ, đột ngột, một cảm giác từ khứu giác, đánh thức tâm hồn, gợi lên một bức tranh rất “hương ổi”. Hương vị đặc trưng của mùa thu đột ngột làm nhà thơ xao lòng, không phải là hương thơm của một loài hoa mà là mùi của ổi chín, nghe thật mộc mạc, dân dã làm sao! Hương ổi có thể là hương vị nồng nàn của quê hương, gợi lên kí ức về quê hương yêu dấu. Hương ổi không chỉ tràn ngập mà còn lan tỏa mạnh mẽ trong không gian, phả vào trong gió se lạnh. Mùa thu ở miền bắc đã bắt đầu chớm lạnh, vì gió thu “se” lành lạnh nên hương ổi mới trở nên nồng nàn khi phả vào đất trời và hồn người. Từ “sương mờ phảng phất” được nhân hóa khiến cho nó trở nên thon thả, nhẹ nhàng như một cô gái trẻ đôi mươi. Và câu thơ “dường như đã đến mùa thu” là điểm kết thúc của dòng cảm xúc bất ngờ đột ngột của nhà thơ. Tất cả những dấu hiệu này cuối cùng cũng dẫn đến câu hỏi “Mùa thu đã đến?” với sự ngỡ ngàng và kinh ngạc, mùa thu đã đến với đất trời.
Hơi thở của mùa thu trở nên rõ rệt hơn. Sự hiện diện của mùa thu không còn mơ hồ mà đã trở nên cụ thể, hiển nhiên trong thiên nhiên và trong sự sống. Trên khắp mọi nơi, từ bầu trời đến mặt đất, đều thấy màu sắc của mùa thu. Dòng sông chảy mạnh mẽ, lưu luyến, mềm mại và duyên dáng chứ không ồn ào, hỗn loạn như trong mùa hạ. Nhưng ngược lại với sự chậm chạp của dòng sông, đàn chim đang bắt đầu di trú lại đang vội vã, chuẩn bị cho một chuyến đi mới, khi mùa thu đến, ngày ngắn, đêm dài và gió se đã thổi. Như vậy, mùa thu của nhà thơ không chỉ mang lại sự bình yên, thư thái mà còn có sự vội vã, gấp gáp.
Khung cảnh nghệ thuật của bức tranh “Sang thu” được mở ra ở chiều cao, chiều rộng của bầu trời và chiều dài của dòng sông qua khung ảnh tiếp theo:
Dòng sông trôi mềm mại
Chim bắt đầu chuẩn bị di trú
Có đám mây phản chiếu mùa hạ
Vắt nửa mình sang mùa thu
Sự di chuyển của thời điểm giao mùa được biểu hiện thông qua những sắc thái biến đổi của mọi vật. Đó là vẻ “mềm mại” của dòng sông chảy trôi, nhẹ nhàng sau những tháng ngày hè căng tràn, ồn ào. Đó là sự “bắt đầu chuẩn bị di trú” của những đàn chim đang nhanh chóng, sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc hành trình mới để tránh cái lạnh. Từ “chuẩn bị di trú” ở đây tạo nên sự đối lập đẹp đẽ với từ “mềm mại”. Chúng ta thấy chỉ có một số lượng nhất định của sự vội vã. Vì vậy, không khí vẫn còn yên bình, thư thái, chậm rãi. Vì thế, đám mây của mùa hạ mới thảnh thơi, duyên dáng “vắt nửa mình sang mùa thu”. Một tưởng tượng sáng tạo và độc đáo, đám mây như đang mang trên mình cả hai mùa.
Vẫn còn ánh nắng rất nhiều
Đã dần dần giảm đi cơn mưa
Sấm cũng ít bất ngờ hơn
Trên hàng cây đã đầy tuổi thêm một chút
Nếu như hai khổ thơ trên đã tinh tế trong cảm nhận và đẹp về mặt hình ảnh. Thì ở khổ thơ cuối cùng này, vẻ đẹp của mùa thu được khẳng định thông qua suy tư, kinh nghiệm chứ không phải là trực tiếp cảm nhận. Vẫn là ánh nắng, cơn mưa, tiếng sấm, sét như trong mùa hạ, nhưng ở cuối mùa thu, ở một mức độ khác biệt. Ánh nắng dần phai nhạt thay vì chói lọi, mưa cũng ít đi. Những từ như “vẫn còn”, “đã vơi dần”, “cũng bớt bất ngờ” mô tả rất tinh tế các hiện tượng, sự kiện đang dần đi vào trạng thái ổn định của mùa thu. Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh của “tiếng sấm” và “hàng cây đã tuổi tác”, vừa diễn đạt hiện thực vừa chứa đựng ý nghĩa sâu xa, gợi lên những suy tư sâu sắc. Mùa thu không chỉ làm cho hàng cây trở nên già dặn hơn, tuổi tác hơn mà còn làm cho chúng trở nên vững vàng hơn trước những biến cố của tự nhiên. Lá cây mùa thu vẫn mang nét buồn vì dần chuyển sang màu úa theo quy luật tự nhiên nhưng vẫn mang trong mình sự sôi động, tràn đầy sức sống. Khi mùa thu đến, chúng đã sẵn sàng cho nhiệm vụ mới của mình. Hình ảnh của hàng cây tuổi tác và ấm áp đã gợi lên một ý nghĩa sâu xa hơn, đó là hình ảnh của con người đã trải qua những tác động từ bên ngoài, những biến cố bất ngờ của cuộc sống.
Tóm lại, bài thơ Sang thu là một tác phẩm xuất sắc. Tác giả không đi vào việc miêu tả ước lệ, khuôn mẫu mà thay vào đó là những cảm nhận tinh tế thông qua những hình ảnh tự nhiên mộc mạc nhưng mới lạ, những hình ảnh này được đặt trong bối cảnh nhẹ nhàng mà không làm mất đi bản chất của thiên nhiên, vẫn rất sâu sắc và yên bình. Từ đó, chúng ta có thể thưởng thức một bức tranh thiên nhiên độc đáo, giàu cảm xúc về thời điểm giao mùa và một tâm hồn đầy yêu thiên nhiên của Hữu Thỉnh.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 9
Mùa thu hiện lên qua hương cốm mới, ánh nắng vàng óng ả ướp đất trời, hương bưởi nồng nàn say đắm. Mùa thu của Hữu Thỉnh cũng đẹp như thế, để lại nhiều ấn tượng và dư vị trong lòng người đọc. Bài thơ 'Sang thu' thể hiện sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về một trong những mùa đẹp nhất trong năm.
Bài thơ này được tác giả sáng tác vào năm 1977, khi ông tham gia trại viết văn quân đội. Mùa thu không phải là đề tài mới trong thi ca: chúng ta đã gặp mùa thu trong 'Thu ẩm', 'Thu điếu', 'Thu vịnh' của cụ Nguyễn Khuyến, trong 'Đây mùa thu tới' của Xuân Diệu:
'Với áo mơ phai dệt lá vàng'
và
'Những cành rủ rỉ rung lá
Đôi cành khô gầy gò mảnh mai'
Ta đã từng gặp mùa thu buồn bã trong các tác phẩm của Lưu Trọng Lư:
'Em không nghe mùa thu
Lá thu rơi rụng ruồi
Con nai vàng lạc lõng
Đạp lên lá vàng phai'
Tiếp nối vào dòng thơ cảm xúc đó, Hữu Thỉnh dẫn dắt ta đến một mùa thu tuyệt vời nhưng lại ẩn chứa trong một khoảnh khắc đặc biệt khi mùa thu mới vừa bắt đầu. Khoảnh khắc đó đòi hỏi một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm để nhận biết. Ngay từ đầu bài thơ, tác giả mang đến không khí của mùa thu qua những cảm nhận đầu tiên về hương vị của đất trời:
'Đột nhiên cảm nhận được hương thơm của ổi
Phả vào trong làn gió mát
Sương bay qua con đường nhỏ
Cảm giác như mùa thu đã đến'
Tác giả nhận biết mùa thu thông qua hương thơm đặc trưng của vùng quê Bắc Bộ. Hương thơm của ổi thơm ngát 'phả' vào không gian - từ động từ 'phả' làm cho hương thơm tỏa ra một cách đặc biệt. Từ 'đột nhiên' ở đầu câu thơ nhấn mạnh sự bất ngờ của tác giả khi cảm nhận được hương vị đặc biệt của mùa thu đất trời. Cơn gió nhẹ mang theo hương thơm của ổi, lan tỏa khắp mọi nơi làm cho tâm hồn tác giả say đắm. Trong hương thơm đó, sương hiện lên qua từng hơi thở của câu thơ 'chùng chình' khiến sương như một người đang do dự, từ từ len lỏi qua mỗi con ngõ. Sương kết dính trên các cành cây, sương trải ra trên từng con đường, tất cả hòa quyện vào nhau tạo thành bức tranh phong cảnh làng quê Bắc Bộ vào mùa thu trong một buổi chiều mang lại vẻ đẹp thơ mộng, lãng mạn. Câu cuối cùng với nhịp điệu 2/3 mô tả sự suy luận của tác giả.
Trong buổi chiều ấy, tác giả cảm nhận rằng mùa thu thực sự đã lan tỏa khắp nơi:
'Dòng sông dịu dàng trôi
Chim bắt đầu hối hả bay
Có đám mây mùa hạ
Một phần trời chuyển sang thu'
Dòng sông phồn thịnh bắt đầu điều chỉnh mình 'dịu dàng', những chú chim bắt đầu hối hả 'bay' tìm nơi an nghỉ trước khi mùa đông lạnh bắt đầu. Các từ 'được lúc, bắt đầu' khiến cho các hiện vật trở nên như con người, bắt đầu một cuộc hành trình mới. Mùa thu đến như mở ra một cánh cửa đến một thế giới mới, một gam màu mới. Hình ảnh đám mây mùa hạ 'một phần trời chuyển sang thu' là hình ảnh độc đáo và giàu giá trị biểu cảm. Trên bầu trời xanh của mùa thu hình như còn sót lại những đám mây của mùa hạ. Động từ 'chuyển' khiến hình ảnh đám mây trở nên thực sự uyển chuyển, mềm mại như đang chần chừ giữa việc chuyển từ mùa hạ sang mùa thu. Không muốn vì tiếc nuối của hạ mà cũng muốn chuyển sang để trải nghiệm một không khí mới. Đó có thể là tâm hồn của tác giả đang đứng giữa giới hạn của thu và hè để hòa mình vào khoảnh khắc giao mùa của đất trời hay không? Hai khổ thơ đầu tiên tác giả sử dụng các từ láy có mật độ cao, thể hiện được những cảm xúc tinh tế của tác giả về thời khắc sang thu.
Nếu hai khổ trên tập trung vào miêu tả mùa thu của đất trời, thì khổ cuối lại trở về việc mô tả mùa thu trong lòng con người qua những câu thơ mang tính triết học:
'Vẫn còn bao nhiêu ánh nắng
Đã từ từ nguôi dần cơn mưa
Sấm cũng giảm đi bất ngờ
Trên hàng cây đã trải qua nhiều năm tháng'
Mùa hạ đã qua, những gì thuộc về mùa hạ đều đang dần trôi qua. Ánh nắng vẫn vàng ươm nhưng cơn mưa đã dần nguôi đi và những cơn sấm cũng giảm bớt sự bất ngờ để không làm xáo trộn hàng cây đã trải qua nhiều năm tháng. Tuy nhiên, hình ảnh 'hàng cây đã trải qua nhiều năm tháng' lại đem lại nhiều suy tư. Có lẽ, đó là hình ảnh của con người khi đã trưởng thành, đã trải qua nhiều kinh nghiệm, trong khi 'sấm' lại là biểu tượng cho những sự vang lên, va chạm trong cuộc sống? Từ đó, nhà thơ đem lại cho chúng ta những suy tư sâu sắc: Khi con người đã trưởng thành, đã có đủ kinh nghiệm, những thách thức và sự bất ngờ trong cuộc sống không còn khiến họ mất đi lòng kiên nhẫn mà ngược lại luôn giữ thái độ bình tĩnh không ngờ.
Bài thơ mang lại cho chúng ta cảm nhận về khoảnh khắc sang thu đầy ấn tượng, mà chỉ có một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm mới có thể cảm nhận được, không những thế, nhà thơ còn đem đến cho chúng ta triết lí sâu sắc về mùa thu trong cuộc sống, về con người. Chính vì vậy, 'Sang thu' cho đến nay vẫn là một trong những bài thơ thu hay nhất trong văn học Việt Nam.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 10
Sang thu theo bút pháp của Hữu Thỉnh, dù chỉ gồm 12 câu thơ, nhưng đã vẽ nên một bức tranh mùa thu tinh tế, đẹp đẽ với sự chuyển động nhẹ nhàng, sự giao cảm của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa.
Bằng những cảm nhận sâu sắc, tinh tế của mình, Hữu Thỉnh đã phát hiện ra dấu hiệu của mùa thu qua hương thơm của những quả ổi chín thoảng qua trong làn gió se lạnh:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Hương thơm của quả ổi chín là một mùi hương đặc biệt quen thuộc với vùng nông thôn Việt Nam. Dường như tác giả cũng ngạc nhiên khi phát hiện sự biến đổi của mùa thu trên cánh đồng. Từ 'bỗng' mang lại cho người đọc một cảm giác bất ngờ khi một mùi hương quen thuộc bỗng nhiên được nhớ lại. Chỉ khi mùa thu về, chúng ta mới có thể thưởng thức hương vị của quê hương mình.
Tác giả sử dụng từ 'phả' - hành động bốc mạnh và tỏa ra thành luồng - để gợi lên hình ảnh về mùi hương nồng nàn phát ra từ những vườn ổi chín ở vùng quê Bắc Bộ. Lúc này, làn gió đầu thu mang theo chút se lạnh càng làm tăng thêm hương thơm của quả ổi. Đó là một mùi hương quen thuộc với người Việt nhưng lại ít được nhắc đến trong thơ ca, nhưng lại được Hữu Thỉnh mô tả một cách tự nhiên.
Sau hương thơm của quả ổi chín thoảng qua trong làn gió se lạnh là lớp sương mỏng nhẹ nhàng lan tỏa khắp con hẻm nhỏ:
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như mùa thu đã về.
Làn sương mỏng được mô tả bằng hai từ 'chùng chình' như đang lan tỏa theo nhịp thở nhẹ nhàng của mùa thu. Sự xuất hiện của hương ổi cùng với làn sương mỏng có lẽ đã khiến tác giả cảm thấy ngạc nhiên và lưu luyến. Từ 'hình như' là sự phỏng đoán mơ hồ của tác giả trước những dấu hiệu của mùa thu. Để cảm nhận bức tranh mùa thu tuyệt đẹp đó, nhà thơ đã sử dụng tất cả giác quan và cảm xúc tinh tế của mình:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã.
Tác giả đã mở rộng tầm nhìn từ vườn ra ngoài ngõ, khám phá không gian rộng lớn bên ngoài với dòng sông, bầu trời và kết thúc bằng suy ngẫm về triết lý, ý nghĩa cuộc sống. Những hình ảnh trong bài thơ mô tả cảnh vật đang chuyển dần sang mùa thu một cách rất ngập ngừng. Dòng sông có lẽ đang chậm rãi trôi, nhẹ nhàng để thưởng thức sự yên bình của mùa thu.
Trái ngược với tận hưởng đó là hình ảnh những con chim đang vội vã làm tổ, tìm thức ăn để chuẩn bị cho mùa đông. Sự tương phản đó chính là quy luật tự nhiên không đồng đều trong thời kỳ chuyển mùa. Đồng thời, đó cũng là tâm trạng của con người khi đối diện với sự thay đổi của cuộc sống.
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Đây là hình ảnh độc đáo được thể hiện qua cảm nhận tinh tế của tác giả. Mùa hạ và mùa thu đang chồng chéo nhau và đám mây chính là cầu nối nối giữa hai mùa. Qua đó, nhà thơ đã sử dụng không gian để miêu tả chuyển động của thời gian. Tuy nhiên, sau hình ảnh ấy là một thoáng bâng khuâng trong tâm trạng của Hữu Thỉnh.
Nếu nhìn kỹ, người đọc có thể cảm nhận được âm điệu trầm lắng trong sự sâu lắng của hai câu thơ này. Bài thơ được viết vào năm 1977 - hai năm sau khi chiến tranh kết thúc. Hữu Thỉnh lúc này là một người lính trở về cuộc sống bình thường.
Trong khoảnh khắc cảm nhận sự thay đổi mùa, tác giả nhớ về những đồng đội đã ra đi giữa tuổi trẻ nhiệt huyết, mong muốn trở thành 'đám mây mùa hạ' dâng hiến cho đất nước. Trong lời thơ, có vẻ như có sự nuối tiếc, lo lắng, như hồi tưởng về những đám mây nhẹ nhàng trôi vì tiếc nuối mùa hạ. Câu 'vắt nửa mình sang thu' không chỉ là hình ảnh tự nhiên mà còn là tâm trạng ưu phiền của thi nhân.
Hình ảnh mùa hạ vẫn còn đọng lại được tả một cách tinh tế, sâu lắng:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Sự chuyển mùa của đất trời vẫn chưa hoàn thiện khi không gian vẫn còn dư vị của mùa hạ. Nắng hạ vẫn còn sáng, chỉ là đã mờ dần đi. Những cơn mưa mùa hạ giờ cũng dần trôi khi mùa thu ôm trọn không gian. Tiếng sấm cũng ít đi theo.
Những hình ảnh đặc trưng của mùa hạ vẫn còn, nhưng đang dần mất đi sự mãnh liệt để chuyển thành điềm đạm. Dấu hiệu của mùa thu dần nổi lên, nhưng ranh giới giữa hai mùa vẫn mỏng manh. Sự phân biệt hai mùa chỉ có thể cảm nhận qua giác quan và tinh tế của con người.
Khổ thơ mang âm điệu trầm lắng, suy tư. Sự chuyển mùa là quy luật tự nhiên, của cuộc sống. Vì vậy, dù có tiếc nuối mùa hạ, cũng phải chấp nhận mùa thu một cách bình thản.
Trong hai câu thơ cuối, hình ảnh hàng cây đứng tuổi là nhân chứng quan sát mọi sự thay đổi xung quanh. Liệu rằng, hình ảnh này cũng chứa đựng những suy tư mà Hữu Thỉnh muốn truyền đạt? Tiếng sấm là những sự thay đổi bất thường, và hàng cây đứng tuổi là những người đã trải qua nhiều biến động trong cuộc sống.
Khi ai đã trải qua, họ sẽ không còn ngạc nhiên trước những biến động của cuộc sống. Họ sẽ vững vàng đối mặt với những thách thức. Chỉ khi đặt hai câu thơ trong bối cảnh khó khăn của đất nước, chúng ta mới hiểu được ý nghĩa của hai câu cuối cùng. Đó là lời khẳng định cho tinh thần mạnh mẽ của dân tộc, sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn để bảo vệ cuộc sống bình yên cho dân tộc.
Tóm lại, qua bài thơ Sang Thu, người đọc có thể cảm nhận được sự chuyển đổi nhẹ nhàng nhưng rõ ràng của thiên nhiên vào cuối hạ và đầu thu. Thông điệp mà nhà thơ muốn truyền tải cũng được trình bày một cách tinh tế, khiến cho mọi người yêu quý thêm quê hương, đất nước.
Cảm nhận bài thơ Sang Thu - mẫu 11
Theo Xuân Diệu, mùa thu là biểu tượng của nỗi buồn, với những cành cây rủ nhẹ, lá vàng rơi, và nhánh khô yếu ớt. Tiếng thu của Lưu Trọng Lư là một hình ảnh mùa thu đầy mơ mộng: Con nai vàng ngơ ngác, đạp trên lá vàng khô. Thu điếu của Nguyễn Khuyến là sự yên bình, êm đềm của không gian, là cảnh đẹp như tranh của mùa thu. Còn Hữu Thỉnh với bài thơ Sang Thu, ông đã khắc họa bức tranh mùa thu tươi đẹp, đang chuyển mình từ cuối hạ sang thu với một hương thơm mới. Mùa thu trong bài thơ của Hữu Thỉnh không mang dáng vẻ yên bình, và không vương vấn những cảm xúc buồn như mùa thu trong thơ của Nguyễn Khuyến, Lưu Trọng Lư, Nguyễn Du hay Xuân Diệu… Sang Thu là một bài thơ gợi lên hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp. Đất trời đang chuyển mình từ cuối hạ sang thu. Mở đầu bài thơ là một phát hiện bất ngờ:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Mùa thu đã đến với một làng quê Việt Nam. Mùa thu với hương thơm mộc mạc nhưng ấm áp. Hương ổi phả trong gió nhẹ đã làm cho mọi người nhận ra mùa thu đang đến. Động từ phả thể hiện mùi thơm lan tỏa, hòa quyện với làn gió nhẹ để tạo ra một cảm giác đáng yêu. Cảm giác ấy không phải là buồn bã, mà là niềm vui bất ngờ, mới mẻ. Mùa thu đã mang đến hương thơm và sương mờ ẩm ướt. Sương chùng chình tạo ra một khung cảnh đáng yêu. Chùng chình là sự trì trệ, chậm rãi như muốn chờ đợi điều gì? Cảnh vật dần trở nên mềm mại và mùa thu đã đến mà không một ai hay biết.
Sông bắt đầu dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Những đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Trong một chiều thu bình dị, bóng mây nhẹ nhàng giăng trên bầu trời xanh biếc. Tiếng lá rơi rụng nhè nhẹ, làn khói lam phảng phất nơi làng quê. Thu về trong hơi ấm của đất trời, khiến con tim người ta thêm bồi hồi.
Sang thu mang lại sự ấm áp dịu dàng cho quê hương, như là một món quà tuyệt vời từ trời cao. Cảm nhận mùa thu của Hữu Thỉnh không chỉ là hình ảnh mà còn là cảm xúc sâu lắng về tình người và vẻ đẹp thiên nhiên.
Mùa thu là thời điểm của trái tim, là khoảnh khắc của tâm hồn trong lời thơ. Sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người đã tạo ra bức tranh mùa thu đẹp đẽ, tràn đầy cảm xúc.
Thơ Sang thu của Hữu Thỉnh là một tác phẩm tuyệt vời về mùa thu, là lời ca ngợi về vẻ đẹp của quê hương Việt Nam. Bằng những từ ngữ tinh tế và hình ảnh sinh động, tác giả đã lưu lại những dấu ấn đẹp đẽ của mùa thu.
Mùa thu không chỉ là thời điểm của trái tim mà còn là khoảnh khắc của tinh thần. Hữu Thỉnh đã thành công trong việc tái hiện lại hình ảnh mùa thu trong lòng người, khiến người đọc cảm thấy gần gũi và ấm áp.
Khắp nơi trong làng quê, hương thơm của những quả ổi chín mọng đã lan tỏa. Đó là mùi vị đặc trưng của mùa thu, của quê hương, làm cho trái tim người ta cảm thấy yên bình và hạnh phúc.
Bước vào mùa thu, không khí trong lành của miền quê đã đem lại cho con người cảm giác dễ chịu và an lành. Những cảm xúc ấm áp và bình yên lan tỏa khắp nơi, tạo nên một không gian thơ mộng và lãng mạn.
Từ “chùng chình” mô tả vẻ đẹp mơ màng, duyên dáng của mùa thu như là một thiếu nữ hiền hòa quyến rũ. Không gian làng quê bao phủ bởi sương khói mờ mịt, tạo ra bức tranh huyền ảo, lôi cuốn hơn. Và khi ngửi hương ổi trên cơn gió se, trước những đám mây chùng chình, ta cảm nhận “Hình như thu đã về”. Từ “hình như” thể hiện tâm trạng bồi hồi, man mác của thi nhân, sự ngỡ ngàng và luyến tiếc khi mùa thu đã đến. Đó là tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết.
Tiếp theo là sự nhìn nhận tinh tế về mùa thu của thiên nhiên trong không gian đất trời. Sự tinh tế và lòng khát khao giao cảm với sự thay đổi của môi trường đã được thể hiện rõ ràng:
“Dòng sông dịu dàng
Chim bắt đầu vội vã
Đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Sông mùa thu không còn hối hả, nhưng nó trở nên êm đềm, yên bình, uốn éo nhẹ nhàng qua những đám cỏ xanh của làng quê. Sự xuất hiện của đàn chim báo hiệu mùa thu đang đến. Đám mây là điểm nhấn trên bầu trời, làm cho cảnh vật trở nên hấp dẫn, quyến rũ hơn. Đám mây vắt nửa mình, như muốn kể lại sự lưu luyến, đậm chất mùa thu. Chúng như cầu nối giữa mùa hạ và mùa thu, tạo nên nhịp điệu đặc biệt của đất trời, nhịp chuyển mùa đầy cảm xúc. Mùa thu với những đặc trưng của nó đã được tả lại một cách tinh tế và đầy nghệ thuật.
Khổ thơ cuối là những nhận thức sâu sắc về cuộc sống của mỗi người:
“Vẫn còn bao nhiêu ánh nắng
Đã dần tan chảy cơn mưa
Âm thanh của sấm cũng bớt gay gắt
Tren hàng cây đã trở nên trầm tĩnh hơn”.
Những suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống đã được Hữu Thỉnh gửi đến chúng ta qua hình ảnh “nắng, mưa, sấm”, biểu tượng cho những thăng trầm của cuộc sống. Con người sau bao gian nan, trở nên điềm đạm, bình tĩnh hơn, như hàng cây trưởng thành. Đó là thông điệp sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải.
Với bài thơ chỉ năm chữ, cách ngắt nhịp linh hoạt, giọng điệu tự nhiên, nhẹ nhàng, ngôn ngữ hình ảnh trong sáng, tinh tế giàu sức gợi cảm, sức biểu cảm, Hữu Thỉnh đã truyền đạt một bức tranh về thiên nhiên vào lúc mùa thu thực sự đẹp, duyên dáng, tinh tế của một tâm hồn yêu thiên nhiên và quê hương. “Sang Thu” của Hữu Thỉnh đã đóng góp vào bản hoà ca mùa thu của quê hương, đất nước một tiếng nói độc đáo, đầy cảm xúc và ám ảnh.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 13
Bài thơ thể hiện những cảm xúc, những lúc rung động sâu sắc, bâng khuâng của tác giả trước vẻ đẹp và sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong những ngày giao mùa. Không phải là những gam màu 'mơ phai' hoặc hình ảnh của 'con nai vàng ngơ ngác', mà là hương vị ổi thân quen trong ký ức của vườn nhà, một cảm giác đặc biệt đã đánh thức những giác quan tinh tế nhất của nhà thơ:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se,
Câu thơ mang đậm hương vị của mùa thu đầu tiên trong một miền quê nhỏ. Điều đầu tiên mà tác giả chú ý để nhận ra mùa thu chính là mùi hương của ổi. Hương thơm quê hương bay trong gió, tạo ra một cảm giác đột ngột nhưng đầy quen thuộc, một khám phá đã chờ đợi từ lâu. Câu thơ không chỉ mô tả mà còn kích thích trí tưởng tượng với màu vàng rực rỡ, hương thơm quyến rũ, vị ngọt lịm của trái ổi tươi mới. Điều này không chỉ đơn thuần là một bức tranh về sự đổi mới của mùa thu, mà còn là sự biến đổi tinh tế của không khí, với sương mù rải rác và sự yên bình của một ngày thu:
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sương mù thu đã trở thành một phần của con người, hai từ 'chùng chình' mô tả bước chân nhẹ nhàng của mùa thu. Nếu ở câu đầu tiên, tác giả nhận ra mùa thu một cách bất ngờ và đột ngột, thì sau khi cảm nhận sương mù thu và gió thu, tác giả vẫn ngỡ ngàng như hỏi: Hình như thu đã về phải không? Tâm trạng của thi sĩ được thể hiện qua việc nhận biết những biến đổi nhẹ nhàng, mong manh của tự nhiên trong khoảnh khắc chuyển mùa, đan xen với sự yên bình, nhẹ nhàng của mùa thu.
Không gian nghệ thuật của bức tranh thu mở rộng, sự ngạc nhiên ban đầu tan biến để nhường chỗ cho những cảm xúc mãnh liệt trước vẻ đẹp của mùa thu:
Sông trôi dịu dàng
Chim bắt đầu bay về phương Nam
Sông nước tràn đầy, điều này khiến cho sông trôi chậm lại như muốn giữ lại khoảnh khắc, những đàn chim vội vã bay về phương Nam... Không gian thu thư thái, ấm áp và mang đầy hương vị, đặc biệt là hình ảnh:
Có những đám mây mùa hạ
Kéo theo nửa của chúng sang mùa thu
Câu thơ giúp chúng ta hình dung về những đám mây nhẹ nhàng, trắng xốp, kéo dài như tấm khăn voan duyên dáng của cô gái nơi trời mùa thu, nhẹ nhàng 'kéo theo nửa của chúng sang mùa thu'. Câu thơ không chỉ tạo ra hình ảnh không gian mà còn truyền tải ý nghĩa về sự chuyển động của thời gian: mùa thu đang bắt đầu, mùa hạ chưa kết thúc, mùa thu bắt đầu, nhẹ nhàng, êm đềm, mơ hồ như cả thế giới đang thay đổi màu sắc...
Khổ thơ thứ ba mô tả rõ sự biến đổi của không gian và cũng là một phút suy tư của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất trời:
Ánh nắng còn rất nhiều
Nhưng cơn mưa dần dần tạnh
Sấm cũng dịu đi
Trên hàng cây già
Nắng, mưa, sấm, chớp của mùa hạ vẫn còn hiện hữu, nhưng đã dần vơi đi, cũng ít bất ngờ hơn bởi mùa thu đã đến. Ý thơ còn gợi lên hình ảnh của con người đã trải qua nhiều thăng trầm cuộc sống, ít khi bị bất ngờ, bởi những suy tư đó của tác giả đã làm cho 'Sang thu' trở nên phong phú.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 14
Với tâm hồn sâu lắng và tình yêu thiên nhiên chân thành, Hữu Thỉnh đã thể hiện những cảm xúc tinh tế của mình về sự thay đổi của mùa thu từ cuối hạ sang đầu thu trong bài thơ 'Sang thu'.
Tâm hồn nhạy cảm của tác giả được thể hiện qua những khoảnh khắc giao mùa, mang lại cảm giác mơ hồ khó diễn tả:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Tác giả cảm nhận khoảnh khắc giao mùa thông qua nhiều giác quan: Khứu giác (hương ổi), xúc giác (gió se lạnh), thị giác (sương chùng chình). Mỗi giác quan đều đem lại một cảm nhận riêng và là dấu hiệu của sự chuyển mùa. Đầu thu, mùi hương của ổi lan tỏa khắp nơi, kết hợp với làn gió se lạnh tạo nên một mùi thơm đặc biệt, nồng nàn. Tình hình này khiến tác giả bất ngờ ('bỗng'). Màn sương dần xuất hiện, chậm rãi và quyến luyến, như muốn giữ lại khoảnh khắc 'ngõ' - thời gian. Hình ảnh 'Sương chùng chình qua ngõ' vừa diễn tả sự chuyển mùa, vừa tạo ra một không gian hình ảnh. Tất cả chỉ là những cảm nhận ban đầu của tác giả ('hình như'), không có bằng chứng xác thực cho sự xuất hiện của mùa thu.
Mùa thu từ từ hiện ra qua những kinh nghiệm của tác giả:
Sông trở nên dịu dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có những đám mây mùa hạ
Kéo theo phần của chúng sang mùa thu
Tác giả nhận ra đặc điểm riêng của mùa thu thông qua kinh nghiệm của mình. Khi mùa thu đến, sông không còn chảy mạnh mẽ như trước, mà thay vào đó là sự trôi êm dịu, nhẹ nhàng, như đang suy tư. Ngược lại, những chú chim bắt đầu vội vã tìm nơi trú ẩn trước cái lạnh của gió. 'Đám mây mùa hạ' 'kéo theo phần của chúng sang mùa thu' tạo ra hình ảnh của một cô gái thảnh thơi với chiếc khăn duyên dáng. Đặc biệt, tác giả đã sáng tạo ra hình ảnh 'kéo theo phần của chúng sang mùa thu' vừa tạo ra không gian hình ảnh, vừa diễn tả sự chuyển đổi mùa. Đám mây trôi nhẹ nhàng, thời gian cũng trôi đi theo. Mùa thu hiện ra một cách rõ ràng từ đây, không thể phủ nhận.
Mùa thu xuất hiện, tác giả chào đón cùng với những suy ngẫm sâu sắc của mình.
Ánh nắng vẫn còn rất nhiều
Cơn mưa đã dần vơi
Âm thanh sấm cũng dịu đi
Trên hàng cây đã trải qua nhiều mùa
Mùa thu đến, ánh nắng giảm dần, không còn gay gắt, cơn mưa cũng dần dần tạnh đi và tiếng sấm cũng yên bình hơn. Mọi thứ đều đến một cách nhẹ nhàng, êm dịu, không còn ồn ào như trước. Hình ảnh 'Âm thanh sấm cũng dịu đi - Trên hàng cây đã trải qua nhiều mùa' có thể hiểu theo hai cách. Đầu tiên, những cây đã già không còn bất ngờ trước tiếng sấm. Thứ hai, những người đã trải qua nhiều năm tháng cũng không còn sợ hãi trước những khó khăn của cuộc sống. Có thể tác giả muốn gửi đi một thông điệp về triết lý cuộc sống. Những người đã trải qua nhiều thăng trầm của cuộc đời không còn sợ hãi trước những thách thức nữa.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 15
Mùa thu luôn có sức hút đặc biệt khiến cho nhiều thi sĩ phải xao xuyến, cảm động. Không phải sôi động như mùa xuân, cũng không lạnh buốt như mùa đông, mùa thu mang đến cho con người sự dịu dàng, êm đềm và yên bình. Chính vì vậy, khi đặt bút vào giấy, mùa thu luôn khiến con người chìm đắm trong những cảm xúc buồn, trong không gian mơ màng, huyền bí của sương mù, khí thu và trời thu. Đọc 'Sang thu' của Hữu Thỉnh, ta lại càng mê mải, hứng khởi với mùa thu hơn bao giờ hết.
'Bất giác nhận ra hương ổi
Phả trong cơn gió se lạnh
Sương mù lay động qua con đường
Hình như mùa thu đã về'
Có lẽ đó là một buổi sớm thức dậy, nhà thơ đang lang thang tận hưởng không khí buổi sáng mơ màng, thì đâu đó, hương của quả ổi nhẹ nhàng kết hợp với chút ngọt ngào lan tỏa. Nhà thơ bất giác cảm thấy chút bất ngờ trước sự dịu mát của hương ổi trong làn gió se lạnh. Không giống như lá vàng trong thơ của Lưu Trọng Lư hay Nguyễn Khuyến, cũng không phải là hương cốm mới trong thơ của Nguyễn Đình Thi, mà đó là hương vị của quả ổi quê nhà, một loại trái cây giản dị, bình thường. Hương ổi phả vào trong làn gió se lạnh của buổi sáng, gió mang theo hương thơm đó đi xa, đến để lắng vào tâm hồn của nhà thơ, làm ôn lại những cảm xúc đầy yêu thương, khiến tác giả vừa tiếc nuối mùa hạ đã qua, vừa háo hức với sự đến của mùa thu.
'Sương mù lay động qua con đường.'
Khác với sương mai mùa hạ dày đặc, vội vàng, nhộn nhịp, trải rộng khắp lối vào buổi sáng, sương mù thu đến với đất trời vô cùng tĩnh lặng, có chút ngần ngại, từ từ, âm thầm nhưng lại đẹp đẽ và dịu dàng khi đi qua mỗi con đường, ngõ phố của quê hương. Ta cảm nhận được không gian bên trong lớp sương mờ mịt đầy huyền bí, mê hoặc và gợi cảm với cảm giác thu đang bắt đầu.
'Hình như mùa thu đã về'
Từ 'hình như' được đặt ở đầu câu để diễn tả sự bối rối và ngạc nhiên của thi nhân khi nhận ra cảnh vật thay đổi, cũng là lúc báo hiệu mùa thu đang đến.
'Sông trở nên dịu dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có những đám mây mùa hạ
Kéo theo phần của chúng sang mùa thu.'
Thời gian trôi đi, mọi thứ sẽ thay đổi, mùa thu cũng vậy, mọi vật cũng thấy thay đổi, ít hay nhiều. Sông như mở rộng, chảy trôi 'dềnh dàng', chậm rãi, có lẽ mùa thu đến, sông được thư thái, tận hưởng vị ngọt ngào của khí thu. Sông chảy nhẹ nhàng ôm lấy làng quê sau lũy tre xanh, một khung cảnh yên bình và tuyệt vời. Những con chim ngừng bay rong mình và bắt đầu vội vã hơn, nhắc nhở nhau nhanh chóng về phương Nam tránh rét trước khi đông về. Sông chầm chậm ưu tư, chim vội vàng nhanh chóng, mỗi vật lại có trạng thái, tâm thế riêng trước khoảnh khắc sang thu. Cái nhìn tinh tế của tác giả được thể hiện qua hình ảnh 'đám mây mùa hạ' đang 'vắt nửa mình' để sang thu. Đám mây đầy quyến rũ ấy đã tạo nên một bầu trời thu đầy xinh đẹp. Hình ảnh nhân hoá tài tình tạo nên một sự thú vị và đặc biệt trong đám mây kia.
Đám mây là cầu nối giữa phút chuyển giao từ hạ sang thu. Có lẽ đám mây đó còn nhớ mùa hạ nắng cháy rực rỡ nhưng cũng háo hức chuyển sang những ngày thu hiền diệu, an yên. Bức tranh thu qua ngòi bút tài năng và cách cảm nhận đầy tinh tế của Hữu Thỉnh thật duyên dáng, say đắm lòng người.
'Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi'.
Thu về, nắng vẫn còn chiếu sáng trên mái nhà, trên từng cọng tre và cả trong từng hơi thở của đất trời. Thu về, mưa giông của mùa hạ dần dần tan đi. Sấm chớp bất ngờ cũng không còn. Không chỉ là hình ảnh thực tế, khổ thơ còn mang một thông điệp ý nghĩa về cuộc sống, về nhân sinh. 'Mưa', 'sấm chớp' là những biểu tượng thiên nhiên mà ta không thể biết trước hay ngăn chặn được, như những sóng gió, những trận giông trong cuộc đời mà mỗi người phải đối mặt. 'Hàng cây đứng tuổi' đại diện cho những con người trưởng thành, trải qua nhiều thử thách, sóng gió, nhiều khó khăn, họ dần học được những bài học cho mình
Bởi vậy khi phải đối mặt với những biến cố, họ mạnh mẽ hơn, không còn quá sợ hãi mà bình thản đối mặt, chấp nhận. Thời gian đã rèn luyện cho con người những phẩm chất, để vững vàng bước vào những con đường mới, những chặng đường mới mà không ngại khó khăn, không chùn bước sợ hãi.
Hữu Thỉnh đã góp phần vào thơ ca dân tộc một bản nhạc mùa thu đẹp đẽ, lôi cuốn và gợi cảm. Sức hấp dẫn của tác phẩm không chỉ đến từ ngôn từ, điệu văn mà còn từ trái tim của người viết gửi vào tác phẩm.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 16
Hữu Thỉnh, một trong những nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ của dân tộc Việt Nam. 'Sang thu' được xem là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông sau chiến tranh. Bài thơ là những rung động nhẹ nhàng, tinh tế của tác giả trước khoảnh khắc chuyển mùa từ cuối hạ sang đầu thu. Vẻ đẹp của bài thơ thể hiện qua bức tranh mùa thu tươi tắn, tràn đầy sức sống qua con mắt nhạy cảm của một tâm hồn, luôn muốn gắn kết với đất trời, với cuộc sống.
Bài thơ dẫn ta đến với cảnh vật của đồng quê Bắc Bộ khi mùa thu sang, gần và xa, với những nét thân quen, gần gũi:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Mọi hình ảnh, hiện tượng đó của đồng quê khi chuyển từ hạ sang thu mọi người đều biết, đều quen. Tuy nhiên, qua bài thơ của Hữu Thỉnh, ta mới cảm nhận được đầy đủ vẻ đẹp êm đềm, thanh bình của nó. Hương ổi, gió se, sương mỏng, mây nhẹ nhàng bay, chim vội vã về phương nam, nắng vẫn rực vàng, mưa dần dần tan đi, tiếng sấm giảm… những tín hiệu của mùa thu sao mà gần gũi, thân thương, gợi nhớ một miền quê trong ký ức của chúng ta.
Hương thơm của những trái ổi chín trong vườn 'phả vào trong gió se' tức là hương thơm tỏa ra mạnh mẽ, chứ không thoang thoảng. Nhà thơ vừa ngửi thấy mùi hương ổi, lại vừa cảm nhận được cái se lạnh của gió đầu thu. Hương thơm đậm đà, gió nhẹ nhàng, tạo nên không gian đầy nồng nàn.
Sương thu 'chùng chình' qua ngõ, tức là nó di chuyển chậm chạp, quấn quýt bên ngõ xóm, đường làng, hoặc hòa mình vào không gian cùng người ngắm cảnh?
Hương ổi, gió se, sương thu là những dấu hiệu khiến nhà thơ nhận ra rằng 'hình như thu đã về'. Cảm xúc của tác giả vừa nhẹ nhàng, vừa bồng bột. Đây không phải là mùa thu đầu tiên trong cuộc đời nên sự phấn khởi đã nhường chỗ cho sự dịu dàng, nhẹ nhàng, thong thả trong việc chào đón mùa thu:
Sông dịu dàng, trôi chậm chạp
Chim vội vã bay khỏi bến
Đám mây kỳ vĩ của mùa hạ
Khoác lên mình vẻ thu dịu êm
Sông trôi dịu dàng, 'dềnh dàng', từ từ, không gấp gáp. Người đọc như thấy bức tranh mặt nước yên bình của sông thu, phản chiếu cánh chim bay vội vã từ bờ này sang bờ kia, từ không gian rực nắng của mùa hạ sang không gian ấm áp của mùa thu:
Vẫn còn bao nhiêu ánh nắng
Đã dần vơi đi cơn mưa
Sấm gió cũng trở nên dịu hơn
Trên hàng cây thọ già
Đám mây trên bầu trời cũng mang dấu vết của cả hai mùa, 'Nửa hạ – nửa thu', 'Có đám mây mùa hạ – Khoác lên mình vẻ thu'. Đám mây mùa hạ, lưu luyến lúc chuyển mùa được cảm nhận bằng tâm hồn tinh tế và trong trẻo. Và mùa hạ dần qua cũng đồng thời dần vơi đi những cơn mưa, trả lại cho trời thu sắc xanh như thường lệ.
Hai câu này không chỉ tả hiện tượng thực tế mà còn chứa ý nghĩa sâu xa. Ý nghĩa tả hiện tượng là mô tả sấm và hàng cây khi sang thu. Ý nghĩa sâu xa mà nhà thơ truyền đạt có thể là những tiếng vang bất thường của bên ngoài, của cuộc sống (sấm) đã trở nên dịu dàng hơn đối với những người đã trải qua nhiều năm tháng (hàng cây thọ già).
Đây là sự suy ngẫm về nhân sinh, về quy luật của cuộc sống, cũng như về cảnh thiên nhiên của đất trời khi sang thu. Rõ ràng, khi viết bài thơ này, Hữu Thỉnh đã bước vào tuổi trung niên, đã trải qua một thời trẻ trai trong chiến tranh, nên những trải nghiệm của ông có sức mạnh thuyết phục, khơi gợi mọi người suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống: Hãy bình tĩnh và đối mặt với mọi thách thức trong cuộc sống.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 17
Hữu Thỉnh, một trong những nhà thơ đáng chú ý trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đã tạo ra những tác phẩm tinh tế, lãng mạn, gần gũi với đời sống, mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam. Bài thơ 'Sang thu', sáng tác năm 1977, là một trong những tác phẩm xuất sắc của ông, thể hiện rõ phong cách thơ độc đáo của Hữu Thỉnh.
Bài thơ 'Sang thu' là biểu hiện của cảm xúc, những rung động sâu lắng của tác giả trước sự thay đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong giai đoạn chuyển mùa. Không phải là sắc 'mơ phai' hay hình ảnh 'con nai vàng ngơ ngác', mà là hương ổi thân quen từ vườn nhà đã thức tỉnh những giác quan tinh tế nhất của nhà thơ:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả trong lành gió se,
Bài thơ 'Sang thu' là một khoảnh khắc đặc biệt của thiên nhiên khi mùa hạ chưa qua mà hương vị thu đã dần hiện hữu. Hữu Thỉnh đã khéo léo chọn 'hương ổi' làm biểu tượng đầu tiên cho thời điểm giao mùa đặc biệt ấy. 'Hương ổi' kết hợp với 'bỗng' ở câu thơ đã tạo nên cảm giác bất ngờ, đột ngột và ngạc nhiên của người thơ trước sự thay đổi.
Cùng với 'hương ổi', 'gió se' là dấu hiệu thứ hai mà tác giả chọn để diễn đạt khoảnh khắc chuyển mùa. 'Gió se' là loại gió đặc trưng của mùa thu miền Bắc, mang trong mình chút se lạnh của mùa thu. Những làn gió này làm dịu đi sự gay gắt của ánh nắng hè và làm cho 'hương ổi' trở nên ngọt ngào và sâu đậm hơn.
Câu thơ không chỉ tả mà còn gợi liên tưởng đến màu vàng rực, hương thơm dịu dàng của trái ổi chín mọng trong vườn quê. Và không chỉ vậy, cả sương thu cũng mang đầy tâm trạng, thong thả, chùng chình lan tỏa khắp nơi:
Sương thu đong đầy, dịu dàng lan tỏa qua nẻo đường thôn dã, gợi nhớ kí ức ngọt ngào của tuổi thơ. Mùi hương ổi, làn gió se lạnh làm say đắm lòng người, nhắc nhở về một mùa thu thật đẹp trong ký ức.
Sương bay qua ngõ
Cảm giác thu đã về
Bức tranh sương mù như nhân hóa, đong đầy sự lãng đãng, mong chờ của mùa chuyển mình. 'Bỗng', 'phả', 'hình như' - những từ ngữ này thể hiện sự ngạc nhiên, niềm vui, và hạnh phúc khi mùa thu đang về.
Bức tranh thu mở ra không gian lớn hơn, những cảm xúc ban đầu náo nức nhường chỗ cho sự mãnh liệt trước vẻ đẹp của mùa thu:
Dòng sông dịu dàng chảy
Chim vội vàng bay
Sông trở nên êm đềm khi nước dâng cao, còn chim thì vội vã bay về phương Nam... Không gian thu tràn ngập sự thanh bình và ấm áp, đặc biệt là với hình ảnh:
Đám mây mùa hạ trôi
Vẻ đẹp của thu đang hiện hữu
Bức tranh thu, đặc biệt là qua từng cụm từ 'vắt nửa mình', mở ra không gian rộng lớn của bầu trời trong lành khi mùa thu về, đồng thời gợi lên sự thay đổi của thời gian, khi đám mây trên trời như một cầu nối nối liền cuối hạ và đầu thu. Hình ảnh 'đám mây' cũng mang ý nghĩa sâu sắc về sự thay đổi, sự chuyển đổi của cuộc sống và xã hội, khi đất nước đang dần hòa mình từ chiến tranh sang hòa bình.
Khổ thơ thứ ba diễn đạt rõ sự thay đổi của không gian, cũng là một chút suy tư của nhà thơ trước cảnh vật, đất trời:
Vẫn còn bao nhiêu ánh nắng
Đã dần vơi cơn mưa
Sấm cũng giảm dần bất ngờ
Trên hàng cây đã già
Dù vẫn là ánh nắng, mưa, sấm, chớp của mùa hạ, nhưng chỉ là 'vẫn còn', 'đã dần vơi', 'cũng giảm dần bất ngờ' bởi mùa thu đã tới. Ý thơ còn đề cập đến con người khi đã trải qua nhiều năm tháng, những biến động, khó khăn của cuộc đời ít khi làm người ta bất ngờ, bởi họ đã trưởng thành. Những suy tư này của tác giả có thể đã làm cho 'Sang thu' trở nên đầy ý nghĩa.
Tóm lại, với ngôn từ đơn giản, hình ảnh tự nhiên, sâu sắc, bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh thể hiện những cảm nhận tinh tế về vẻ đẹp và những dấu hiệu của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa. Đồng thời, nó cũng phản ánh tâm trạng và suy ngẫm của tác giả trước khoảnh khắc đặc biệt này.
Cảm nhận về bài thơ Sang thu - mẫu 18
Mùa thu hiện lên trong hương cốm mới, ánh nắng vàng óng ánh trên cỏ cây, trong hương bưởi thơm phức. Mùa thu của Hữu Thỉnh cũng đẹp như vậy, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Bài thơ 'Sang thu' là sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về một trong những mùa đẹp nhất trong năm.
Bài thơ này được tác giả sáng tác vào năm 1977, khi ông tham gia trại viết văn quân đội. Mùa thu đã được thể hiện trong nhiều tác phẩm văn học: từ 'Thu ẩm', 'Thu điếu', 'Thu vịnh' của cụ Nguyễn Khuyến, đến 'Đây mùa thu tới' của Xuân Diệu:
'Trong bộ áo mơ phai dệt từ lá vàng'
và
'Những cành run rẩy rung rinh lá
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh'
Tiếp tục trong tâm trạng thi cảm đó, Hữu Thỉnh dẫn dắt chúng ta đến với một mùa thu tuyệt đẹp nhưng lại trong một khoảnh khắc đặc biệt khi mùa thu mới vừa bắt đầu. Khoảnh khắc đó chỉ có tâm hồn sâu lắng, nhạy cảm mới cảm nhận được. Bắt đầu bài thơ, tác giả truyền đạt không khí của mùa thu thông qua những cảm nhận đầu tiên về hương vị của đất trời:
'Bỗng nhận ra mùi hương ổi
Phát ra trong làn gió se lạnh
Sương rơi nhẹ nhàng qua con đường
Có vẻ như mùa thu đã đến'
Tác giả nhận biết mùa thu qua hương thơm đặc trưng của vùng quê Bắc Bộ. Hương ổi đậm đà 'phát ra' vào không gian - động từ 'phát ra' làm cho hương thơm trở nên rất nồng. Từ 'bỗng' đặt ở đầu câu thơ làm nổi bật sự bất ngờ của tác giả khi cảm nhận ra hương vị đầu tiên của mùa thu đất trời. Làn gió se lạnh mang theo hương ổi, lan truyền hương thơm đó khắp mọi nơi khiến tâm hồn tác giả bừng tỉnh.
Trong hương thơm đó, sương hiện lên qua từng tia sáng gợi hình 'chùng chình' khiến làn sương trở nên như một người vẫn đang lưỡng lự, chậm chạp bò qua mọi ngõ ngách. Sương trải ra trên những cành cây, lan tỏa trong từng con đường, tất cả hòa quyện vào nhau tạo thành bức tranh phong cảnh làng quê Bắc Bộ vào mùa thu trong một buổi chiều tạo ra vẻ đẹp thơ mộng đầy lãng mạn. Câu thơ cuối cùng với nhịp 2/3 thể hiện sự dự đoán của tác giả.
Trong buổi chiều đó, tác giả như cảm nhận mùa thu đã lan tỏa khắp nơi trên đất trời:
“Sông như được ôm lấy sự dịu dàng,
Chim bắt đầu hối hả bay đi
Có những đám mây mùa hạ
Chuyển hình dạng sang thu”
Dòng sông ăm ắp nước bắt đầu trở nên 'được ôm lấy sự dịu dàng,' những cánh chim bắt đầu 'hối hả' tìm nơi ẩn náu trước mùa đông lạnh giá sắp đến. Các từ ngữ “được lúc, bắt đầu” khiến cho các hiện tượng tự nhiên trở nên như có linh hồn con người, bắt đầu một hành trình mới. Mùa thu đến như mở ra một cánh cửa tới một thế giới mới, một gam màu mới. Hình ảnh đám mây mùa hạ “chuyển hình dạng sang thu” là một hình ảnh đầy sáng tạo và giàu ý nghĩa biểu cảm.
Trên bầu trời xanh của mùa thu, có vẻ như vẫn còn lại những đám mây của mùa hạ. Động từ “chuyển hình dạng” khiến hình ảnh của đám mây trở nên mềm mại, uyển chuyển như đang vùng vằng, không chắc chắn liệu có nên tiếp tục ở lại mùa hạ hay là nên chuyển sang mùa thu. Đó có thể là tâm trạng của tác giả đang đứng ở biên giới giữa mùa hè và mùa thu để tham gia vào khoảnh khắc chuyển mùa của thiên nhiên hay không?
Nếu hai khổ trước tập trung vào miêu tả mùa thu của đất trời thì khổ cuối lại quay về việc mô tả mùa thu trong lòng người qua các câu thơ đầy triết lý:
“Vẫn còn nắng rực rỡ,
Mưa đã dần dần tan đi,
Sấm cũng không còn gây bất ngờ,
Trên hàng cây già cỗi”
Mùa hạ đã qua đi, mọi thứ của mùa hạ đều đang dần dần phai nhạt. Nắng vẫn rực rỡ nhưng mưa đã dần dần tan đi và những trận sấm cũng không còn gây ra bất ngờ để không làm phiền đến hàng cây già cỗi. Tuy nhiên, chính hình ảnh “hàng cây già cỗi” lại đem lại cho ta nhiều điều để suy ngẫm.
Có lẽ, đó là hình ảnh của con người khi đã trưởng thành, đã vượt qua những thử thách của cuộc sống? Từ đó, nhà thơ gợi ra cho chúng ta điều suy tư sâu sắc: Khi ta trưởng thành và có đủ kinh nghiệm, những rủi ro và thử thách của cuộc sống sẽ không làm ta nản lòng mà ngược lại, ta sẽ giữ một tinh thần bình tĩnh đáng kinh ngạc.
Bài thơ này làm cho ta cảm nhận được khoảnh khắc đặc biệt của mùa thu, một cảm giác mà chỉ những tâm hồn nhạy cảm và tinh tế mới có thể hiểu được. Không chỉ thế, nhà thơ còn truyền đạt một triết lý sâu sắc về mùa thu trong cuộc sống con người. Vì điều này, “Sang thu” vẫn là một trong những bài thơ thu đặc sắc nhất trong văn học Việt Nam.
Cảm nhận bài thơ Sang thu - mẫu 19
Trong mắt mỗi nhà thơ, mùa thu luôn mang một vẻ đẹp riêng biệt. Ta có thể nhắc đến mùa thu thanh nhã của Nguyễn Khuyến trong bài thơ “Tiếng thu,” hay mùa thu dịu dàng trong thơ của Lưu Trọng Lư. Ta cũng không thể quên cái nhìn tinh tế của Hữu Thỉnh về khoảnh khắc giao mùa của thiên nhiên trong bài thơ “Sang thu,” cùng với những triết lý sâu sắc về cuộc sống và con người.
Với trực giác nhạy bén, nhà thơ phát hiện ra dấu hiệu đầu tiên của mùa thu qua hương thơm dịu của ổi, lan tỏa trong làn gió nhẹ.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se”
Nhà thơ đã có mối liên kết mạnh mẽ với vùng đồng bằng Bắc Bộ, và điều này giúp ông tái hiện được sự đặc trưng của thiên nhiên ở đây một cách giản dị và chân thực nhất có thể. Bài thơ này làm mới và không bị ràng buộc bởi các mẫu tự về mùa thu như sắc vàng của lá, hoa cúc,...
“Với váy mơ phai dệt lá vàng”
(Xuân Diệu)
“Lá vàng trước gió nhẹ nhàng lay đưa”
(Nguyễn Khuyến)
Ít khi ta chú ý đến hương thơm quen thuộc của ổi, nhưng khi nhận ra, chúng ta không khỏi ngạc nhiên và kinh ngạc trước sự dịu dàng của nó, lan tỏa khắp không gian thoải mái. Động từ “phả” tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ, như là hương thơm muốn hòa mình vào làn gió nhẹ nhàng, mát mẻ đang thổi. Trong buổi sáng tinh khôi, nhà thơ còn miêu tả về những bước chân e dè của màn sương:
“Sương nhẹ nhàng lướt qua con đường”
Từ từng giọt sương “lướt nhẹ nhàng,” tạo nên một hình ảnh duyên dáng, khiến sương trở nên duyên dáng khi đi qua mỗi con đường. Có lẽ sương còn đắm chìm trong không khí mát lành của buổi sáng, kết hợp với hương thơm ngọt ngào của ổi, khiến nó không muốn tan biến. Quan sát sự chuyển đổi của thiên nhiên khi giao mùa, nhà thơ đặt ra một câu hỏi vu vơ:
“Dường như mùa thu đã về”
Nhà thơ hỏi để xác nhận rằng mùa thu đã đang tới, chắc chắn ông cũng đang mơ mộng trước sự biến đổi của thiên nhiên. Tầm nhìn rộng lớn hơn giúp tác giả ghi lại sự độc đáo của cuộc sống.
“Sông nhẹ nhàng dệt bước chân”
Chim bắt đầu rũ bộ nhanh chóng
Đám mây hạ mịn màng
Vơi bớt mình sang thu”
Cụm từ “bắt đầu, nhẹ nhàng” mô tả chính xác sự thay đổi của dòng sông và chim khi giao mùa. Dưới sông, dòng chảy đã trở nên nhẹ nhàng hơn, không còn hùng vĩ như mùa hè. Trên bầu trời, chim bắt đầu bay đi một cách nhanh chóng, không còn lo lắng về sự lạnh giá của mùa đông. Cuộc sống được hòa quện một cách hài hòa.
Trong cảnh sắc đó, tác giả chú ý đến những đám mây trôi lơ lửng trên bầu trời. Bằng sự tưởng tượng táo bạo, nhà thơ miêu tả chúng như đang “vơi bớt mình” sang mùa thu, giống như một người thiếu nữ đang lưỡng lự giữa mùa hạ sôi động và mùa thu yên bình. Phát hiện này làm cho không gian trở nên sống động hơn.
Trong khoảnh khắc giao mùa, thời tiết cũng có những thay đổi đáng chú ý:
“Vẫn còn ánh nắng sưởi ấm
Mưa dần trở nên nhẹ nhàng hơn
Sấm cũng không còn gây ngạc nhiên
Trên hàng cây đã bước sang mùa thu”
Dư âm của mùa hạ vẫn còn đọng lại, nhưng ánh nắng, mưa, và sấm không còn gay gắt như trước. Những từ như “dần trở nên,” “không còn” mô tả sự thay đổi nhẹ nhàng đó. Không chỉ mô tả khung cảnh thiên nhiên chuyển sang mùa thu mà còn nâng cao tầm nhìn về con người trong cuộc sống ở hai câu cuối.
Âm thanh của sấm ẩn chứa những thách thức mà mỗi người phải đối mặt trong cuộc sống. “Hàng cây đã bước sang mùa thu” chỉ những người đã trải qua nhiều năm tháng, tích lũy nhiều kinh nghiệm. Họ không còn hoảng sợ trước những khó khăn. Câu thơ không chỉ chứa ý nghĩa thực tế mà còn mở ra những cảm xúc thú vị cho người đọc.
Bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh không chỉ để lại trong lòng độc giả những khám phá mới về khoảnh khắc chuyển từ hạ sang thu mà còn với triết lý sâu sắc về cuộc sống.
Cảm nhận bài thơ Sang thu - mẫu 20
Nhà thơ Hữu Thỉnh nổi tiếng với tinh thần thi sĩ của mình, được bày tỏ rõ qua bài thơ “Sang thu”. Ông đã tạo ra một bức tranh tinh tế, nhạy cảm về sự thay đổi của thiên nhiên khi mùa thu đang đến.
Đầu bài thơ, Hữu Thỉnh đã kể về hương thơm dịu dàng của mùa thu, tạo ra một không gian đầy mùi hương tinh tế, đặc trưng:
“Nhận ra mùi ổi bỗng tràn vào trong làn gió mát
Sương khói rơi nhẹ qua con hẻm
Thu đã về, không gì làm chúng ta bất ngờ”
Mùi hương của quả ổi chín là dấu hiệu của mùa thu đã sắp đến. Tác giả sử dụng từ “bỗng” để tạo ra cảm giác ngạc nhiên và hứng thú. Hương thơm đặc trưng của quả ổi đã báo hiệu sự thay đổi của mùa. Làn gió cũng là một biểu tượng của mùa thu.
Tác giả mô tả mùa thu qua hình ảnh “Sương khói rơi nhẹ qua con hẻm”, mang đến sự liên tưởng độc đáo và cảm nhận tinh tế. “Rơi nhẹ” như muốn ở lại, muốn đi, thể hiện sự ngập ngừng không dứt khoát. Từ “hình như” ở cuối bài thơ thể hiện sự nhận biết rõ ràng của tác giả, nhưng vẫn còn nghi ngờ, không chắc chắn về việc thu đã đến. Mặc dù việc xác nhận chưa chắc chắn, nhưng dấu hiệu của mùa thu đã xuất hiện.
Khổ thơ thứ hai mở rộng về không gian và sự vật:
“Sông hiện lên dịu dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Các sự vật trên đất trời nhận ra sự thay đổi, bắt đầu chuyển biến. Dòng sông hiện lên dịu dàng như muốn tiếp tục, nhưng cũng muốn níu kéo những ngày hạ đã qua.
Hình ảnh những đàn chim bắt đầu lo lắng cho mùa đông. Đặc biệt, hình ảnh đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu gợi lên sự độc đáo, mở ra nhiều liên tưởng. Đó như là một cây cầu nối giữa hai mùa, hòa quyện giữa hạ và thu.
Khổ thơ cuối bài mang lại bài học từ trải nghiệm của tác giả:
“Vẫn còn ánh nắng chiều
Đã dịu dần cơn mưa rơi
Âm thanh sấm bớt kỳ lạ
Trên hàng cây già nua”
Trong những thay đổi của mùa, thời tiết cũng thay đổi. Ánh nắng vẫn còn, nhưng đã dịu đi so với mùa hạ, cơn mưa cũng đã dịu đi. Hình ảnh âm thanh sấm giảm bớt sự bất ngờ trên hàng cây già nua không chỉ thể hiện hiện thực mà còn là bài học từ cuộc sống.
“Sấm” được dùng để tượng trưng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. “Hàng cây đứng tuổi” biểu hiện cho những người đã có kinh nghiệm và từng trải. Nhà thơ rút ra bài học rằng, khi con người trưởng thành hơn, họ sẽ mạnh mẽ hơn trước những gian khó, thử thách của cuộc sống.
Bài thơ được viết theo hình thức thơ 5 chữ, với ngôn từ đơn giản, dễ nhớ, dễ thuộc, tạo ra một không gian thu với hương vị và màu sắc đặc biệt. Tác giả truyền đạt sâu sắc những bài học cuộc sống thông qua cảm nhận tinh tế của mình.