Bài 28: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
(Trích Truyện Lục Vân Tiên)
Bạn đang xem: Bài 28: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga – Môn Ngữ văn – Lớp 9 – HOCMAI
– Nguyễn Đình Chiểu –
I. Kiến thức cần nhớ
1. Vài nét về tác giả, tác phẩm
– Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888), tục gọi là Đồ Chiểu, quê ở Gia Định. Ông là đại diện tiêu biểu nhất cho dòng văn học yêu nước thế kỉ XIX. Cuộc đời ông là tấm gương sáng về nghị lực phi thường, lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh bảo vệ đạo lí và nhân cách. Ôn để lại cho thế hệ sau nhiều tác phẩm có giá trị, nổi tiếng nhất là Truyện Lục Vân Tiên.
– Truyện Lục Vân Tiên thuộc thể loại truyện thơ, được Nguyễn Đình Chiểu sáng tác khoảng những năm 50 của thế kỉ XIX, được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân. Tác phẩm ca ngợi những phẩm chất đạo đức cao quý: lòng hiếu thảo, tình yêu chung thuy, tình bạn son sắt, lòng nhân hậu và tinh thần hiệp nghĩa.
2. Nội dung đoạn trích
– Vị trí: Đoạn trích Lục Vân Tiên của Kiều Nguyệt Nga nằm trong phần đầu của Truyện Lục Vân Tiên. Trên đường lên kinh dự thi, Lục Vân Tiên bắt gặp bọn cướp Phong Lai đang hoành hành, làm hại dân lành. Mặc dù một mình nhưng Lục Vân Tiên đã xong thẳng vào đánh cướp, cứu người bị hại là Kiều Nguyệt Nga.
– Đoạn trích đã miêu tả tài năng võ nghệ phi thường , tinh thần sẵn sàng xả thân vì việc nghĩa, tấm lòng hào hiệp cứu giúp người hoạn nạn mà không cần phải trả ơn nghĩa, tích cách đôn hậu, trọng lễ nghĩa của người anh hùng Lục Vân Tiên. Qua nhân vật Vân Tiên, tác giả bày tỏ khát vọng hành đạo giúp đời, đồng thời gửi gắm quan niệm của người anh hùng: Nhớ câu kiến ngãi bất vi/ Làm người thế đấy mới phi anh hùng.
– Bên cạnh nhân vật Lục Vân Tiên, tác giả còn cho người đọc thấy vẻ đẹp của Kiều Nguyệt Nga với tính cách dịu dàng, đoan trang và tấm lòng trân trọng với người đã cứu giúp mình thoát cơn hoạn nạn.
– Đoạn trích tiêu biểu cho nghệ thuật kể chuyện và xây dựng nhân vật của Nguyễn Đình Chiểu: nhân vật được khắc họa chủ yếu qua hành động, ngôn ngữ đối thoại, cách ứng xử với mọi người xung quanh,… Ngôn ngữ giản dị, dân dã,…
II. Soạn bài
Bài 1.
– Giống như các truyện cổ tích và truyện thơ Nôm khác, Truyện Lục Vân Tiên được kết cấu theo hai tuyến nhân vật: chính nghĩa và gian tà. Tuyến nhân vật chính nghĩa gồm: Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga, Hớn Minh,…; tuyến nhân vật phi nghĩa gồm: Thái sư gian thần, cha con Võ Thái Loan, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm.
– Đối với loại văn chương nhằm tuyên truyền đạo đức, kiểu kết cấu này mang đến cho người đọc niềm tin vững chắc vào triết lí: chính nghĩa nhất định thắng gian tà.
Bài 2.
– Lục Vân Tiên là một người anh hùng dũng cảm, hào hiệp, giàu lòng thương người:
+ Thái độ: Coi bọn cướp là hung đồ → Coi thường.
+ Hành động: Sẵn sàng chống trả bọn cướp, cho dù bọn cướp: “Truyền quân bốn phía bủa vây bịt bùng” nhưng Vân Tiên vẫn “tả đột hữu xông” và cuối cùng “dẹp tan lũ kiến bầy ong”.
– Lục Vân Tiên là một người lịch thiệp:
+ Khi Kiều Nguyệt Nga có ý định bước ra khỏi xe cảm tạ, Vân Tiên vội nói: “Khoan khoan ngồi đó chớ ra/ Nàng là phận gái, ta là phận trai”. Sau khi hiểu được hoàn cảnh của Kiều Nguyệt Nga, Vân Tiên tỏ ý cảm thông.
Xem thêm : Những ngôi sao xa xôi
+ Khi Kiều Nguyệt Nga ngỏ ý tạ ơn, Lục Vân Tiên thẳng thắn từ chối: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”.
Bài 3.
– Kiều Nguyệt Nga là một hình mẫu của người phụ nữ đức hạnh:
+ Lời nói của Kiều Nguyệt Nga rất nhẹ nhàng, lễ phép, đúng mực: Khi xưng hô thông thường thì nói là chàng và thiếp, khi đề cao ân nhân thì gọi là quân tử và tiện thiếp, khi nói về việc đền ơn thì xưng tôi, thiếp và gọi Lục Vân Tiên là ngươi.
+ Việc Kiều Nguyệt Nga nghĩ: “Làm con đâu dám cãi cha/ Ví dầu ngàn dặm đường xa cũng đành” cho thấy nàng là người con có hiếu.
+ Việc Kiều Nguyệt Nga vì: “Gặp đây đương lúc giữa đàng/ Của tiền không có bạc vàng cũng không” nên không biết: “Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi” cho thấy Kiều Nguyệt Nga là người sống ân nghĩa.
Bài 4.
– Nhân vật trong đoạn trích chủ yếu được miêu tả qua hành động, cử chỉ và lời nói: hành động đánh cướp của Lục Vân Tiên, cử chỉ và lời hỏi thăm, lời đối đáp của Kiều Nguyệt Nga của chàng; lời đối đáp của Kiều Nguyệt Nga với Vân Tiên.
– Truyện Lục Vân Tiên gần với nhân vật trong truyện cổ tích cũng như truyện Nôm.
Bài 5.
Tuy có dùng một số từ Hán Việt, điển cố văn học (khuê môn, thân vong, Triệu Tử phá vòng Đương Dang,…) nhưng nhìn chung ngôn ngữ thơ trong đoạn trích này mộc mạc, dễ hiểu, ít có sự trau chuốt, gọt giũa đến mức điêu luyện như ngôn ngữ Truyện Kiều. Ngôn ngữ ấy gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày và mang màu sắc địa phương Nam Bộ: mầy, hay vầy,…
Nguồn: https://vnedulink.edu.vn
Danh mục: Văn Học