I. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP
1. Đồng đẳng
Bạn đang xem: Lý thuyết về ankin
– Ankin là hiđrocacbon không no mạch hở, trong phân tử có 1 liên kết ba
– CTTQ của dãy đồng đẳng ankin là: CnH2n-2 (n(geqslant )2)
– Công thức đơn giản nhất là axetilen (CH≡CH).
– Đặc biệt phân tử CH≡CH có cấu trúc đường thẳng.
2. Đồng phân
– C2H2 và C3H4 không có đồng phân ankin
– Các chất từ C4 trở đi có đồng phân vị trí liên kết ba và từ C5 có đồng phân mạch C
Ví dụ: C5H8 có 3 đồng phân.
CH≡C-CH2-CH2-CH3; CH3-C≡C-CH2-CH3
CH≡C-CH(CH3)-CH3
3. Danh pháp
– Tên thường: tên gốc ankyl liên kết với nguyên tử C của liên kết ba + axetilen
– Tên thay thế: số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + số chỉ vị trí liên kết ba + in
Ví dụ:
II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
– Nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng tăng dần theo chiều tăng của phân tử khối
– Ankin nhẹ hơn nước, không tan trong nước
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1. Phản ứng cộng
– Cộng hiđro: CnH2n-2 + 2H2 (xrightarrow{{Ni,{t^o}}}) CnH2n + 2
– Cộng brom, clo: CnH2n + 2Br2 ( to ) CnH2nBr4
– Cộng HX( với X là OH, Halogen,…): CnH2n-2+ 2HX ( to ) CnH2nX2
2. Phản ứng đime hóa và trime hóa
– Đime hóa:
(2CH equiv CHxrightarrow{{{t^o},xt}}C{H_2} = CH – C equiv CH) (Vinyl axetilen)
– Trime hóa:
3. Phản ứng thế bằng ion kim loại
(CH equiv CH + 2AgN{O_3} + 2N{H_3} to CAg equiv CAg downarrow + N{H_4}N{O_3})
Lưu ý: Chỉ có các ank – 1 – in có phản ứng trên tương tự như axetilen, nên người ta dùng phản ứng này để nhận biết ank – 1 – in với các ankin khác và các hiđrocacbon khác
4. Phản ứng oxi hóa
– Ankin cháy trong không khí sinh ra CO2 và H2O và tỏa nhiều nhiệt.
– Ankin cũng làm mất màu dung dịch KMnO4 tương tự như anken
IV. ĐIỀU CHẾ
– Trong phòng TN axetilen điều chế bằng cách cho CaC2 tác dụng với nước
(Ca{C_2} + {H_2}O to {C_2}{H_2} + Ca{(OH)_2})
– Trong công nghiệp thì axetilen được điều chế từ metan
(2C{H_4}xrightarrow{{{{1500}^o}C,LLN}}{C_2}{H_2} + 3{H_2})
V. ỨNG DỤNG
– Axetilen được dùng làm đèn xì để hàn, cắt kim loại
– Là nguyên liệu quan trọng để điều chế nhiều chất hữu cơ
Sơ đồ tư duy: Ankin
Loigiaihay.com
Nguồn: https://vnedulink.edu.vn
Danh mục: Hóa