Tìm Hiểu Định Luật Hacđi Vanbec Phản Ánh Sự

Trong phạm vi môn sinh học lớp 12 của chương trình phổ thông, bạn sẽ được tiếp cận với định luật Hacđi Vanbec phản ánh sự. Vậy nó có nghĩa là gì? Khái niệm, điều kiện và ý nghĩa của định luật ấy là như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu kiến thức cơ bản trong bài viết dưới đây nhé.

Nội Dung Định Luật Hacdi Vanbec Là Gì?

Nội dung cơ bản của định luật Hacđi – Vanbec chính là trạng thái cân bằng di truyền của quần thể, phản ánh sự ổn định về tần số Alen và thành phần Gen trong quần thể ngẫu phối.

Bạn đang xem: Tìm Hiểu Định Luật Hacđi Vanbec Phản Ánh Sự

Cụ thể, nếu không có những yếu tố thay đổi tần số Alen thì thành phần kiểu Gen quần thể sẽ duy trì không đổi từ thế hệ này sang một thế hệ khác qua đẳng thức:

p² + 2pq + q² = 1

(p+q) = 1

Trong đó:

• p là tần số của Alen trội
• q là tần số của Alen lặn
• p² chính là tần số kiểu gen đồng hợp trội
• 2pq là tần số kiểu gen dị hợp
• q² chính là tần số kiểu gen đồng hợp lặn
• p + q = 1

Lưu ý: Nếu 1 quần thể một gen chỉ có 2 alen A và a với tần số alen A và a tương ứng là p và q thì quần thể được gọi là cân bằng di truyền khi thỏa mãn công thức:

p²AA + 2pqAa + q²aa = 1

Trong đó:

• p² chính là tần số kiểu gen AA
• 2pq là tần số kiểu gen Aa
• q² chính là tần số kiểu gen aa

Quần Thể Phối Ngẫu Là Gì?

Để hiểu hơn về định luật này thì ta phải tìm hiểu về quần thể phối ngẫu.

Định nghĩa quần thể ngẫu phối

Xem thêm :

Quần thể ngẫu phối là một quần thể mà trong đó các cá thể sẽ giao phối ngẫu nhiên với nhau và được cách ly ở một mức độ nhất định với các nhóm cá thể lân cận thuộc loài đó.

Từ đó dẫn đến:

• Tạo một lượng biến dị di truyền rất lớn trong quần thể để làm nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.
• Duy trì tần số của các kiểu gen khác nhau trong quần thể một cách không đổi trong những điều kiện nhất định để duy trì sự đa dạng di truyền của quần thể.
• Có tính đa hình di truyền nên có tiềm năng thích nghi lớn.

Tính đa hình trong quần thể ngẫu phối

Tính đa hình là sự đa dạng các kiểu gen và kiểu hình trong các cá thể của quần thể. Các cá thể trong quần thể chỉ giống nhau ở các nét cơ bản và chúng khác nhau về nhiều chi tiết.

Nguyên nhân khiến quần thể ngẫu phối có tính đa hình là do:

• Quá trình đột biến: Tạo ra các Alen khác nhau của 1 gen để tạo ra nhiều kiểu gen khác nhau trong quần thể.
• Quá trình giao phối: Các kiểu gen khác nhau trong quần thể sẽ tạo ra các giao tử khác nhau và thông qua quá trình giao phối các giao tử được tổ hợp tự do – ngẫu nhiên để tạo ra lượng lớn các biến dị tổ hợp gồm: hiện tượng hoán vị gen – tương tác sẽ làm tăng biến dị tổ hợp và hiện tượng dị nhập gen sẽ làm tăng số loại Alen và thay đổi tần số của các Alen.

Quần thể con người

Chúng ta có thể coi quần thể ngẫu nhiên khi kết hôn một cách ngẫu nhiên. Ví dụ như việc lựa chọn bạn đời không phụ thuộc vào nhóm máu. Hoặc có thể coi quần thể giao phối không ngẫu nhiên khi kết hôn dựa vào đặc điểm hình thái của cơ thể khi căn cứ vào đặc điểm hình thái cơ thể, tính tình, tôn giáo, trình độ học vấn,…

Điều Kiện Nghiệm Đúng Của Định Luật

Các điều kiện nghiệm đúng của định luật Hacđi Vanbec là:

• Quần thể phải có kích thước lớn, số lượng cá thể nhiều
• Các cá thể trong quần thể phải giao phối với nhau một cách ngẫu nhiên.
• Không có đột biến chọn lọc tự nhiên: Nghĩa là các cá thể có kiểu gen khác nhau phải có sức sống và khả năng sinh sản như nhau.
• Không có đột biến. (Nếu có thì tần số đột biến thuận phải bằng tần số đột biến nghịch).
• Không có sự di – nhập gen giữa các quần thể.

Điểm Hạn Chế Của Định Luật Hacđi – Vanbec

Định luật Hacđi – Vanbec có một số điểm hạn chế cơ bản là:

• Các gen khác nhau sẽ có sức sống và khả năng thích nghi với môi trường khác nhau.
• Một quần thể có thể ở trạng thái cân bằng về thành phần kiểu gen của một gen nào đó nhưng lại không cân bằng về những gen khác.
• Các quá trình đột biến và chọn lọc tự nhiên thường xuyên xảy ra. Vì hiếm có quần thể nào đáp ứng được các điều kiện mà định luật Hacđi-Vanbec nêu ra.
• Tần số alen và thành phần kiểu gen của một quần thể liên tục bị biến đổi. Đó là trạng thái động của quần thể.

Ý Nghĩa Định Luật Hacđi Vanbec

Định luật này có hai ý nghĩa mà bạn có thể hiểu như sau:

• Ý nghĩa lý luận: Định luật Hacđi – Vanbec phản ánh trạng thái cân bằng di truyền trong quần thể và giải thích vì sao có những quần thể ổn định qua thời gian dài.
• Ý nghĩa thực tiễn: Khi một quần thể đạt trạng thái cân bằng thì từ tần số các cá thể có kiểu hình lặn có thể suy ra tần số tương đối các alen và kiểu gen trong quần thể. Ngược lại, nếu biết tần số xuất hiện một đột biến nào đó có thể dự đoán xác suất bắt gặp thể đột biến đó hoặc sự tiềm tàng các gen đột biến có hại trong quần thể. Điều này rất quan trọng trong y học và chọn giống.

Các Dạng Bài Tập Định Luật Hacđi Vanbec

• Dạng 1. Xác định quần thể có đạt trạng thái cân bằng Hacđi – Vanbec không

Với một quần thể P: xAA + yAa + zaa = 1

– Tính: pA và qa (tương tự như cách tính tần số alen của quần thể tự phối).

Xem thêm : Sự thật về toán tư duy Soroban bố mẹ nên biết – Phương Nam Group Education- Phát Triển Giáo Dục – Đào Tạo Từ Tâm

– Kiểm tra sự cân bằng của quần thể :

Nếu p +q = 1 và 2pq = y thì quần thể cân bằng.Nếu khai căn của x cộng với khai căn của z = 1 thì quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền.Nếu x.z = (y/2)2 thì quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền.

Lưu ý: Nếu 1 quần thể chưa đạt trạng thái cân bằng di truyền thì chỉ sau 1 thế hệ ngẫu phối quần thể sẽ đạt trạng thái cân bằng di truyền.

• Dạng 2. Xác định tần số alen, thành phần kiểu gen của 1 quần thể đã đạt trạng thái cân bằng di truyền: p²AA+ 2pqAa + q²aa = 1

– Nếu biết cấu trúc di truyền của quần thể là: D (AA) + H (Aa) + R (aa) = 1 thì tần số alen A là: p(A) = D + H2q(a) = R + H2 = 1 − p(A)

+ Nếu đề bài cho biết tỉ lệ kiểu hình lặn

Khi đó q²aaqaa2 = tỉ lệ kiểu hình lặn → qa = √q2aa → pA = 1−qa → qa = qaa2

+ Nếu đề bài cho biết tỉ lệ kiểu hình trội

Khi đó tỉ lệ kiểu hình lặn (q²) = 1(p²) = 1 −− tỉ lệ kiểu hình trội → q→ p=1−q

+ Nếu đề bài cho biết tỉ lệ kiểu gen AA

Khi đó p²p² == tỉ lệ kiểu gen AA tỉ lệ kiểu gen AA → p = √p2AA → q = 1−p → p = pAA2 – Nếu xác định được tần số alen thì sẽ xác định được thành phần kiểu gen của quần thể theo đẳng thức Hacđi-Vanbec.

Kết Luận

Trên đây là những kiến thức cơ bản về định luật Hacđi Vanbec phản ánh sự mà chúng tôi đã tổng hợp được. Hy vọng nó sẽ giúp ích cho quá trình học tập của các em học sinh. Chúc các em luôn học tập tốt, nắm vững kiến thức và giành điểm cao trong các kỳ kiểm tra.

Nguồn: https://vnedulink.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục